प्रकाशन व्यवसायाने अंधारातून शोधला मार्ग!

पुणे - लॉकडॉउनमुळे (Lockdown) ग्रंथालये बंद... पुस्तकांची दुकाने (Book Shop) बंद...परिणामी प्रकाशन व्यवसाय (Business) थंडावलेला. अशी परिस्थिती असली तरी, हार न मानता पुस्तकांची निर्मिती करून ती वाचकांपर्यंत पोचविण्यासाठी अनेक प्रकाशकांनी अभिनव मार्ग शोधले आहेत. घरपोच पुस्तके पाठविण्याबरोबरच आकर्षक सवलतींचीही खैरात त्यांनी सुरू केली आहे. (Publishing Business Found a Way out of the Darkness)

प्रकाशन संस्थांची कार्यालय बंद असल्यामुळे नव्या पुस्तकांची छपाईची प्रक्रिया बंद पडली अन पुस्तक विक्रीही. उत्पादन खर्च कमी करण्यासाठी पुस्तकांच्या पानांनाही कात्री लागली. ज्या घटकांवर प्रकाशन व्यवसाय अवलंबून आहे असे अक्षरजुळणीकार, कागद विक्रेते, मुद्रणालये, बाइंडर, पुस्तक विक्रेते आणि वाचक हे घटक जेव्हा अडचणीत येतात तेव्हा प्रकाशन व्यवसाय थंडावतो. ही परिस्थिती किती काळ राहील, याची कल्पना नसल्याने अनेक प्रकाशन संस्थांनी ऑनलाइन पुस्तकांची विक्री सुरू केली. वाचकांनी ई-बुक चा पर्याय वापरला आणि आता तो वाढूही लागला आहे.

पुस्तके वाचकांच्या घरी पाठविली जातात, त्यातून वाचक त्यांना हवी असलेली पुस्तके निवडतात. या पद्धतीने आम्ही ४०० घरांपर्यंत पुस्तके पोचविली.

- अविनाश काळे, प्रकाशक

राज्य सरकारने ग्रंथालयांचे रखडलेले अनुदान नियमितपणे द्यायला हवे, त्यातून पुस्तके ग्रंथालयांपर्यंतच नव्हे तर वाचकांपर्यंतही पोचतील.

- राजीव बर्वे, अध्यक्ष, अखिल भारतीय मराठी प्रकाशक संघ

अनेक दर्जेदार पुस्तकांची किंमत यापूर्वी जास्त होती. परंतु, आता ती पुस्तके २५ ते ४० टक्के सवलतीमध्ये वाचकांना उपलब्ध करून दिली जात आहेत.

- मिलिंद परांजपे, प्रकाशक

भविष्यात पुस्तकांची विक्री ऑनलाइन पद्धतीने होईल. त्यासाठी प्रकाशक आणि दुकानदारांना तयारी करावी लागेल.

- धनश्री बेडेकर, प्रकाशक

अशी आहे परिस्थिती

• लॉकडाउनमुळे पुस्तकांची विक्री कमालीची घटली आहे

• राज्यात दरमहा सुमारे २० ते २५ ठिकाणी पुस्तकांचे प्रदर्शन भरत असे, सध्या फक्त ६ ठिकाणी ते होते

• राज्यात १२ हजार ६८७ वाचनालये आहेत; परंतु त्यापैकी केवळ १५०० वाचनालये सध्या उघडी आहेत

• सततच्या लॉकडाउनमुळे राज्यातील प्रकाशन व्यवसायाला सुमारे ९० ते १०० कोटींचा फटका