Key Watch : डिजीटलच्या युगात चावीच्या घड्याळांना सुरू ठेवणारा अवलिया

पुणे - 'जवळपास शंभर वर्षापूर्वी आजोबांनी घेतलेलं सुंदर असं घड्याळ बंद पडल्याने दुरुस्ती अभावी ते अडगळीत पडून होतं. त्याची दुरुस्ती करण्यासाठी शहरात अनेक ठिकाणी चौकशी केली मात्र, ते दुरूस्त करून मिळालं नाही. नाईलाजाने ते घरी आणून तसंच घरात ठेवलं. एक दिवस आॕनलाईन शोध घेतल्यावर एका व्यक्तीचा नंबर मिळाला आणि अडगळीत पडलेलं घड्याळ दुरूस्त करून मिळालं. आज या घड्याळातून प्रत्येक तासाला संगीत ऐकू येतं. संगीताचा आवाज म्हणजे प्रत्यक्ष आमचे आजोबा जिवंत असल्याचा भास होतो. यातून आजोबा घरात असल्याची भावना निर्माण होते. असं सांगत होते. जुन्या वस्तूंशी मानसाच्या भावना गुंतलेल्या असतात.' असा अनुभव सांगत होते, शिवाजीनगर येथील प्रकाश कुलकर्णी.

बदलत्या काळानुसार घड्याळं पण बदलत राहिली, चावीच्या घड्याळांची जागा सेलच्या घड्याळांनी घेतली. आता डिजिटल घड्याळं बाजारात आली आहेत. पुर्वी घरं मोठी होती, त्यामुळे मोठी घड्याळं घरामध्ये ठेवायला सोय व्होयची. सध्या घराची मर्यादा आल्यानं तसेच काळानुसार होत असलेलं डिजीटलायजेशन पाहता चावीच्या घड्याळांची मागणी आणि दुरूस्ती करणारांची संख्या कमी झाली. तरी देखील आवड म्हणून या घड्याळांची दुरूस्त करणारा अवलिया जुन्या आठवणींना उजाळा देऊन, जुनं ते सोनं ही म्हण प्रत्यक्षात उतरवत आहे.

वसंत विहार सोसायटी, कोथरूड येथे राहणारे गौतम दांडेकर यांचे शिक्षण इंटेरियर डिझाईन झालेले मात्र, आवड म्हणून ते वीस वर्षापासून चावीच्या घड्याळांची दुरूस्त घरातूनच करत आहेत. दांडेकर यांनी १८८० ते १९४० पर्यंतची बंद असलेली चावीची घड्याळं दुरूस्त केली आहेत. त्यांच्याकडे जवळपास साडेसातशे जुन्या घड्याळांचा संग्रह आहे. फक्त जुन्याच घड्याळांना दुरूस्त करण्यासाठी त्यांनी स्वतःला झोकून दिलं आहे. घरामध्येच मशिनद्वारे घड्याळाचे साहित्य,वेगवेगळे भाग ते बनवतात. भारतातील अनेक राज्यातून घड्याळं दूरूस्तीसाठी त्यांच्याकडे येतात. दांडेकर म्हणाले, जुने घड्याळ दुरुस्त करून मिळाल्यावर नागरिकांच्या चेहऱ्यावर आनंद बघायला मिळतो. ते घड्याळ आपुलकीने जपून ठेवतात.

घड्याळाचे प्रकार

एक चावी घड्याळ : चावी दिली की घड्याळ चालू राहते. साधं घड्याळ कोणतही संगीत किंवा बेल नसते.

दोन चावी घड्याळ : दोन ठिकाणी चावी द्यावी लागते, त्यामुळे घड्याळ सुरू राहते व बेल वाजते.

तीन चावी घड्याळ : घड्याळ सुरू राहते, बेल व संगीत वाजते.

या देशातील घड्याळं

जर्मन, इंग्लंड, फ्रान्स, जपान, अमेरिका