तळेगाव ः नव्या नागरी संस्कृतीचे केंद्र

तळेगाव दाभाडे : नव्या नागरी संस्कृतीचे केंद्र

मावळ तालुक्यातील पारंपरिक, शांत आणि शेतीप्रधान असलेले तळेगाव दाभाडे शहर आज झपाट्याने बदलत आहे. औद्योगिक विकास, शिक्षण संस्थांची वाढ, रुग्णालये, बाजारपेठेचा विस्तार, जागोजागी उभ्या राहणाऱ्या बंगल्यांच्या आणि प्लॉट प्रकल्पांच्या वाढीमुळे तळेगावचे नागरीकरण अभूतपूर्व वेगाने होत आहे. गावापासून शहराकडे वाटचाल करणारे तळेगाव आता नव्या नागरी संस्कृतीचे केंद्र बनत आहे.
- विजय सुराणा, तळेगाव दाभाडे
---------

मावळचे शैक्षणिक माहेरघर
तळेगाव शहर हे मावळ तालुक्याचे शैक्षणिक केंद्र बनले आहे. सीबीएसई, आयसीएसई आणि राज्य मंडळाच्या उत्तम शाळा,
अभियांत्रिकी, औषधनिर्माण (फार्मसी), पॉलिटेक्निक (तंत्रनिकेतन), कला, वाणिज्य, विज्ञान शाखांची महाविद्यालये, व्यावसायिक प्रशिक्षण संस्था या सर्वांमुळे तळेगावला शिक्षणासाठी विद्यार्थ्यांची मोठ्या प्रमाणावर पसंती मिळत आहे. आसपासच्या गावांतील अनेक पालक मुलांच्या शिक्षणासाठी तळेगावमध्ये स्थलांतर करतात. त्यामुळे तळेगावच्या नागरीकरणात शिक्षण हा मोठा गतिदायक घटक ठरला आहे.

आरोग्य सेवांचा विस्तार
वाढलेल्या लोकसंख्येप्रमाणे तळेगावमध्ये आरोग्य सुविधा मोठ्या प्रमाणावर वाढल्या आहेत. मल्टिस्पेशालिटी हॉस्पिटल्स, महिला व बाल रुग्णालये, आपत्कालीन सेवा, प्रगत डायग्नोस्टिक सेंटर, तज्ज्ञ डॉक्टर्स यामुळे तळेगाव व आसपासच्या ग्रामीण भागांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. पुणे किंवा पिंपरी चिंचवडला जाण्याची गरज कमी झाली असून तळेगाव आरोग्यसेवेचे केंद्र बनले आहे.

उद्योग आणि रोजगार
तळेगाव एमआयडीसी आणि जवळच्या औद्योगिक पट्ट्यांमुळे येथे देशभरातून कामगार, अभियंते, तंत्रज्ञ आणि व्यावसायिकांची वस्ती वाढत आहे. वाढते रोजगार, घरांची वाढती मागणी, दैनंदिन सेवांवर मोठा परिणाम यामुळे तळेगावच्या नागरी रचनेचे रुपांतर विविधतेत झाले आहे आणि शहराला बहुसांस्कृतिक स्वरूप मिळत आहे.

बंगले, टाउनशिप प्रकल्प
तळेगाव दाभाडे आणि परिसरात रिअल इस्टेटची वाढ अभूतपूर्व पातळीवर आहे. मोठे बंगले आणि रो-हाऊस प्रकल्प, आधुनिक टाउनशिपच्या उंच इमारती, गुंतवणूकदारांसाठी प्लॉट प्रकल्प, फार्म हाऊस बांधकामे हे सर्व तळेगावच्या नकाशाला दरवर्षी बदलत आहेत. पुण्याच्या तुलनेत जमीन स्वस्त असल्याने येथे मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक येत आहे. परिणामी, नव्या नागरी वस्त्यांचा सतत विस्तार सुरू आहे.

समृद्ध बाजारपेठ
वाढत्या नागरीकरणाचा सर्वांत मोठा परिणाम बाजारपेठेवर दिसतो. सुपरमार्केट, कपड्यांची दुकाने, इलेक्ट्रॉनिक स्टोअर्स, औषध दुकाने, कॅफे, हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स, दैनंदिन गरजांची मोठी व्यापारिक केंद्रे बनली आहेत. तळेगाव हे मावळातील सर्वांत समृद्ध आणि विविध बाजारपेठ असलेले ठिकाण बनले आहे.

पायाभूत सुविधांत प्रगती
तळेगावच्या नागरीकरणात पायाभूत सुविधा महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत. विस्तारणारे रस्ते, पथदिवे, नगरपालिका सुविधा,
द्रुतगती मार्ग आणि महामार्गाची जवळीक, रेल्वे स्थानकांची सुविधा या सर्वांमुळे तळेगाव पुणे-मुंबई पट्ट्यातील अत्यंत सोयीस्कर आणि संपर्कक्षम ठिकाण ठरले आहे.

नागरीकरणासमोर आव्हाने
वाढत्या नागरीकरणासोबत काही गंभीर समस्या देखील निर्माण होत आहेत. वाहतूक-पार्किंगची समस्या, कचरा व्यवस्थापनाचा ताण, पाणीपुरवठ्याची वाढती गरज, हरित क्षेत्र कमी होण्याची शक्यता, अनियोजित आणि अनियंत्रित बांधकामांचा धोका यावर योग्य नियोजन न केल्यास या समस्याच आगामी काळात मोठे आव्हान ठरू शकतात.

परिवर्तनाच्या उंबरठ्यावर
तळेगाव दाभाडे हे एकेकाळचे ग्रामीण स्वरुपाचे गाव, आता मावळ तालुक्यातील सर्वांत वेगाने विकसित होणारे नागरीकरणाचे प्रमुख केंद्र बनले आहे. शिक्षण, आरोग्य, उद्योग, बाजारपेठ आणि बांधकाम विकासामुळे हे ठिकाण एका नव्या शहरी ओळखीच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. सुयोग्य नगररचना व शाश्वत नियोजनाची जोड मिळाल्यास तळेगाव दाभाडे आगामी काळात पुणे परिसरातील आदर्श उपनगर बनू शकते.