शस्त्रक्रियेच्या प्रक्षेपणापूर्वी घ्या रुग्‍णांची परवानगी

पुणे, ता. १० : वैद्यकीय परिषदा, रुग्‍णालये, वैद्यकीय महाविद्यालयांमध्‍ये ज्‍या रुग्‍णाच्‍या शस्त्रक्रियेचे प्रक्षेपण करावयाचे आहे, त्‍या संबंधित रुग्‍णाची तसेच महाराष्‍ट्र वैद्यकीय परिषदेची (एमएमसी) पूर्वपरवानगी घेणे आवश्‍यक असल्‍याचे निर्देश ‘एमएमसी’ने राज्‍यातील सर्व डॉक्‍टरांच्‍या संघटना, रुग्‍णालये, वैद्यकीय महाविद्यालयांना दिले आहेत. त्‍यामुळे आता यापुढे व्‍यावसायिक फायद्यासाठी प्रक्षेपण करण्‍यावरही चाप बसण्‍यास मदत होणार आहे.
याबाबत राष्ट्रीय वैद्यकीय आयोगाने (एनएमसी) शस्त्रक्रियेच्या थेट प्रक्षेपणासाठी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जुलै महिन्‍याच्‍या अखेरीस जारी केली आहेत. त्‍यामध्‍ये अशा शस्त्रक्रियेच्‍या प्रक्षेपणाचा वापर शल्यविशारद, रुग्णालय किंवा एखाद्या कंपनीच्‍या शस्त्रक्रियेच्या उत्पादनांच्‍या ब्रँडच्या जाहिरातीसाठी होऊ नये आणि यापूर्वी रुग्णाची लेखी संमती घेणे बंधनकारक असल्‍याचे नमूद केले आहे. हे निर्देश राष्‍ट्रीय आयोगाने सर्व राज्‍यांना दिले आहेत. त्‍या पार्श्‍वभूमीवर महाराष्‍ट्र वैद्यकीय परिषदेचे प्रशासक विकी रुघवानी यांनी हे निर्देश ५ ऑगस्‍ट रोजी जारी केले आहेत. त्‍यामध्‍ये नमूद केले आहे की, शस्त्रक्रियेदरम्यान वापरल्या जाणाऱ्या उपकरणांमध्ये शस्त्रक्रिया करणाऱ्या डॉक्‍टरांचा कोणताही आर्थिक किंवा व्यावसायिक स्वार्थ नसावा. थेट प्रक्षेपण केवळ शैक्षणिक उद्देशानेच केले जावे, व्यावसायिक फायद्यासाठी किंवा स्वतःचा फायदा करण्यासाठी नाही. रुग्णांच्या सुरक्षिततेसाठी कठोर नियमावली आणि विमा संरक्षण आवश्यक असल्याचेही यात अधोरेखित केले आहे.
राहील चौधरी यांनी या शस्त्रक्रियेच्या प्रक्षेपणावर आक्षेप घेत भारत सरकार व इतरांच्‍या विरोधात सर्वोच्‍च न्‍यायालयात याचिका २०२३ मध्‍ये दाखल केली होती. त्‍यामध्‍ये खासगी रुग्‍णालये त्‍यांच्‍या फायद्यासाठी या शस्त्रक्रियांचा उपयोग करत असल्‍याचे म्‍हटले आहे. तसेच कंपनीदेखील त्‍याद्वारे उपकरणांची जाहिरात करण्यासाठी उपयोग करत असल्‍याचे नमूद केले आहे. याची दखल राष्ट्रीय वैद्यकीय आयोगाने घेत याबाबत चौकशी करण्‍यासाठी समिती गठित करून त्‍याबाबत मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. तीच मार्गदर्शक तत्त्वे सर्व राज्‍यांना पाठवली आहेत.
नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, थेट प्रक्षेपणासाठी केवळ मान्यताप्राप्त आणि सुरक्षा व स्वच्छतेचे निकष पूर्ण करणाऱ्या रुग्णालयांनाच परवानगी असेल. शस्त्रक्रियामध्‍ये सर्व आवश्यक सुविधा, प्रशिक्षित कर्मचारी आणि गुंतागुंत हाताळण्यासाठी साधनसामग्री उपलब्ध असावी. उच्च जोखीम असलेले रुग्ण किंवा अपूर्ण तपासण्या असलेल्या रुग्णांचा थेट प्रक्षेपणात समावेश करता येणार नाही, असेही म्‍हटले आहे.