घाईने निर्णय घेऊ नका, जागरूक रहा

पुणे, ता. ७ ः ‘‘आर्थिक फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी घाईने, दबावाखाली येऊन कोणताही निर्णय घेणे टाळले पाहिजे’’, असा सल्ला आर्थिक विषयांवरील मार्गदर्शक चंद्रलेखा एम. आर. यांनी येथे दिला.
‘सकाळ’ प्रस्तुत ‘सुहाना स्वास्थ्यम्’ महोत्सवात ‘आर्थिक फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी घ्यावयाची काळजी’ या विषयावरील व्याख्यानात त्या बोलत होत्या. यावेळी त्यांनी विविध प्रकारचे आर्थिक घोटाळे, फसवणुकीचे प्रकार विशद करताना त्यापासून वाचण्यासाठी काय काळजी घेतली पाहिजे, याविषयी माहिती दिली.
चंद्रलेखा म्हणाल्या, ‘‘आजच्या काळात फसवणुकीसाठी समाजमाध्यमांचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जातो. अशा आर्थिक फसवणुकीला बळी पडण्याचे सर्वांत मोठे कारण म्हणजे लोभ आहे. थोडी जागरूकता बाळगली तर अशा फसवणुकीपासून वाचता येते. तसेच कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी थोडा वेळ घेऊन विचार केला तर त्यातील धोका लक्षात येतो आणि संकट टळते. ‘इन्व्हेस्टमेंट स्कॅम’ म्हणजे मोठ्या फायद्याचे आमिष दाखवूनदेखील गुंतवणूक करण्यासाठी उद्युक्त केले जाते. यासाठी फेसबुक, व्हॉट्सॲप, टेलिग्राम ग्रुपचा वापर केला जातो. डिलिव्हरी स्कॅममध्ये पार्सल आले आहे, पत्ता मिळत नाही, असे सांगून फसवणूक केली जाते. अनेकदा ज्येष्ठ नागरिक ‘डिजिटल अरेस्ट’चे बळी ठरतात. तसेच, फेक लोन ॲपवरून अगदी काही मिनिटांत कर्ज दिले जाते आणि नंतर सतत तगादा लावून वसुली केली जाते, भरमसाट रक्कम उकळली जाते.’’
या आर्थिक फसवणुकींपासून वाचण्याचे उपाय सांगताना चंद्रलेखा म्हणाल्या, ‘‘कोणीही सर्वसाधारणपणे मिळणाऱ्या फायद्यापेक्षा अधिक नफा मिळवून देण्याचे आमिष दाखवत असेल तर ते नक्कीच धोकादायक आहे, हे लक्षात घ्या. कंपनीचे नाव, संकेतस्थळ अधिकृत असल्याची खात्री करून घ्या. कर्ज देणाऱ्या अधिकृत कंपन्यांची नावे रिझर्व्ह बँकेच्या संकेतस्थळावर असतात. काही संकेतस्थळावर विविध प्रकारच्या आर्थिक फसवणुकीच्या गुन्ह्यांची माहिती दिलेली असते, तीदेखील वाचा.’’

फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी
- जागरूक राहा
- घाईघाईने निर्णय घेऊ नका
- फसवणूक झाल्याचे लक्षात आल्यास १९३० या क्रमांकावर तत्काळ तक्रार नोंदवा 
- आरबीआय संचार आदी माहिती देणाऱ्या पोर्टलवर जाऊन माहिती घ्या
-  आपला पॅन सर्वत्र देऊ नका. त्याआधारे सहज आर्थिक व्यवहार करणे शक्य असते. आवश्यक म्हणजे करविषयक बाबींसाठीच पॅनचा वापर करा