स्थूलतेमुळे प्रजनन क्षमतेवर परिणाम ः डॉ. मळगांवकर

पुणे, ता. १८ : बदलत्या जीवनशैलीमुळे नागरिकांमध्ये स्थूलतेचे प्रमाण वाढत असून, याचा परिणाम केवळ मधुमेह व हृदयविकारांपुरताच मर्यादित राहत नाही, तर वंध्यत्वाच्या समस्येवरही होत आहे. स्थूलता ही महिला आणि पुरुष दोघांच्या प्रजनन क्षमतेवर परिणाम करणारी गंभीर समस्या असल्याची माहिती प्रोजेनेसिस फर्टिलिटी सेंटरचे चीफ फर्टिलिटी कन्सल्टंट डॉ. नरहरी मळगांवकर यांनी दिली.
डॉ. मळगांवकर म्हणाले, ‘‘स्थूलमुळे महिलांमध्ये ओव्ह्युलेशनची प्रक्रिया अनियमित होते, तर पुरुषांमध्ये शुक्राणूंची गुणवत्ता आणि संख्या लक्षणीयरित्या कमी होते. तसेच हार्मोनल असंतुलन वाढते. स्थूलता इन्सुलिन रेसिस्टन्स, थायरॉईड समस्या आणि महिलांमध्ये पॉलिसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (पीसीओएस) वाढवते. हे सर्व घटक प्रजनन आरोग्यासाठी गंभीर अडथळे निर्माण करतात. त्याचप्रमाणे गर्भधारणेतील जोखीम आणि गुंतागुंतदेखील वाढवतात. स्थूल जोडप्यांना गर्भधारणेदरम्यान आणि प्रसूतीच्या वेळी अनेक समस्या उद्भवू शकतात. यामध्ये गर्भपात, गर्भधारणेतील मधुमेह आणि प्री-एक्लॅम्पसिया यांसारख्या गंभीर समस्या असू शकतात. त्यामुळे वजन नियंत्रणासाठी आहार आणि व्यायाम अतिशय महत्त्वाचे आहेत. वंध्यत्व निवारणासाठी पहिले पाऊल म्हणून संतुलित आहार आणि नियमित व्यायाम अत्यावश्यक आहे. वजन नियंत्रणात आणल्यास ओव्ह्युलेशन नियमित होते आणि शुक्राणूंची गुणवत्ता सुधारते, ज्यामुळे गर्भधारणेची शक्यता वाढते. त्याचप्रमाणे स्थूल जोडप्यांसाठी फर्टिलिटी उपचारात काही महत्त्वाचे बदल करावे लागतात, ज्यामुळे सकारात्मक परिणाम दिसून येतात.’’
प्रोजेनेसिसमध्ये स्थूल जोडप्यांसाठी क्लिनिकल कौन्सिलिंग उपलब्ध आहे. यामध्ये जीवनशैलीतील बदलांवर मार्गदर्शन केले जाते. योग्य वजन नियंत्रणाने प्रोजेनेसिसमध्ये आयव्हीएफ प्रक्रिया सुलभ होण्यास मदत होते, असेही डॉ. मळगांवकर यांनी सांगितले.