परदेशी शिक्षण संस्थांना दणका

पुणे, ता. ३१ : परदेशी विद्यापीठ किंवा परदेशी शिक्षण संस्थांच्या सामंजस्याने एखाद्या विद्यापीठात किंवा खासगी कंपन्यांमध्ये अभ्यासक्रम राबविण्यात येत असेल आणि त्या अभ्यासक्रमाला तुम्ही प्रवेश घेणार असाल, तर सावध राहा! सगळ्यात पहिल्यांदा त्या संबंधित परदेशी शिक्षण संस्थेला किंवा परदेशी विद्यापीठाला विद्यापीठ अनुदान आयोगाची मान्यता आहे का, ते तपासा. अन्यथा, तो अभ्यासक्रम अमान्य ठरेल. होय, विद्यापीठ अनुदान आयोगाने मान्यता नसलेल्या परदेशी शिक्षण संस्थांबरोबर राबविलेले अभ्यासक्रम मान्यताप्राप्त ठरणार नसल्याचे ठणकावून सांगितले आहे.
देशात सध्या विविध पदवी, पदव्युत्तर पदवी, पदविका अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशाची प्रक्रिया सुरू आहे. अशात अनेक विद्यापीठे, खासगी कंपन्या विविध परदेशी विद्यापीठांच्या सहकार्याने अभ्यासक्रम राबवीत असल्याचे सांगत विद्यार्थी-पालकांवर भुरळ पाडत आहेत. मान्यता नसलेल्या परदेशी शिक्षण संस्थांच्या सहकार्याने पदवी अभ्यासक्रम राबविणाऱ्या देशातील उच्च शिक्षण संस्थांवर आता आयोगाचा अंकुश असणार आहे. मान्यता नसलेल्या परदेशी शिक्षण संस्थांबरोबर राबविलेले अभ्यासक्रम मान्यताप्राप्त ठरणार नसल्याचे आयोगाने परिपत्रकाद्वारे स्पष्ट केले आहे. अशा प्रकारे अभ्यासक्रम राबविणाऱ्या उच्च शिक्षण संस्था, खासगी कंपन्यांवर कारवाई करण्यात येईल, असा इशाराही आयोगाने दिला आहे.

हे लक्षात ठेवा
- विद्यापीठ अनुदान आयोग (भारतीय आणि परदेशी उच्च शिक्षण संस्थांमधील शैक्षणिक सहकार्याने दुहेरी पदवी, संयुक्त पदवी अभ्यासक्रम राबविण्याबाबत) नियम २०२२, विद्यापीठ अनुदान आयोग (भारतात परदेशी उच्च शिक्षण संस्थांच्या केंद्रांची स्थापना आणि संचालन) नियम २०२३, या नियमावली आहेत
- १२ डिसेंबर २०२३ रोजी जाहीर सूचनाही आयोगाने प्रसिद्ध केली आहे

महत्त्वाचे
- अनेक उच्च शिक्षण संस्था, महाविद्यालयांनी आयोगाद्वारे मान्यता न मिळालेल्या परदेशी शैक्षणिक संस्थांसह सामंजस्य करार केले आहेत
- त्या परदेशी शैक्षणिक संस्थांकडून संबंधित उच्च शिक्षण संस्था, महाविद्यालयात प्रवेश घेतलेल्या विद्यार्थ्यांना पदवी देण्याची व्यवस्था केली जाते
- शिक्षण तंत्रज्ञान कंपन्याही काही परदेशी विद्यापीठे, संस्थांसमवेत ऑनलाइन पदवी, पदविका अभ्यासक्रम राबवीत असल्याची जाहिरात करून विद्यार्थी-पालकांवर भुरळ पाडत आहेत
- अशा प्रकारचे सामंजस्य करार विद्यापीठ अनुदान आयोगाद्वारे मान्यताप्राप्त नाहीत
- त्यामुळे अशा व्यवस्थेतून राबविलेल्या अभ्यासक्रमाच्या पदव्याही मान्यताप्राप्त ठरणार नाहीत, असे आयोगाने स्पष्ट केले आहे

संबंधित दोषी उच्च शिक्षण संस्थांवर कारवाई केली जाईल. मान्यताप्राप्त नसलेले अभ्यासक्रम आणि पदवी याबाबत विद्यार्थी, पालकांनी सावध राहून योग्य ती खबरदारी घ्यावी. मान्यताप्राप्त नसलेल्या अभ्यासक्रमांना प्रवेश घेतल्यास त्याची जबाबदारी संबंधित विद्यार्थ्यांची असणार आहे.
- डॉ. मनीष जोशी, सचिव, विद्यापीठ अनुदान आयोग