शारीरिक ऊर्जेला द्या योग्य दिशा : प्रवीण ऋषीजी म.सा.

आपल्या शरीरात दिवसातून अनेक लहानमोठ्या क्रिया चालू असतात. या क्रियांमधून सतत ऊर्जा तयार होत असते. ही ऊर्जा जर योग्य वेळी आणि योग्य पद्धतीने वापरली, तर जीवनात शारीरिक आरोग्यासोबतच मानसिक समाधान आणि आत्मानुभूती मिळू शकते.
पण आजच्या धावपळीच्या जीवनात आपण आपल्या दिनचर्येकडे दुर्लक्ष करतो. खाणं, पिणं, झोपणं या मूलभूत गोष्टींनाही वेळ देत नाही. बाहेरच्या वातावरणाच्या गडबडीत आपण स्वस्थ जीवनाऐवजी अस्वस्थतेकडे चाललो आहोत. बऱ्याचदा आपलं शरीर आपल्याला काहीतरी सांगत असतं, पण आपण ते ऐकतच नाही.
प्रत्येकाच्या शरीरात एक निसर्गनिर्मित घड्याळ असतं. ते घड्याळ अविरत सुरू असतं. यासाठी सगळ्यात आधी आपण कसं जेवतो यापेक्षा कधी जेवतो? हे पाहायला हवं. आपल्या शरीरात भूक उत्पन्न होत असते. हळूहळू त्याची जाणीव मेंदूपर्यंत पोहोचू लागते. मेंदूपर्यंत पोहोचलेली जाणीव आपल्या शरीरात जेवणाची इच्छा निर्माण करू लागते. या शरीरात घडणाऱ्या क्रिया आपण अतिशय बारकाईने लक्षपूर्वक अनुभवल्या पाहिजेत. यानंतर खऱ्या अर्थाने आपण जेव्हा जेवायला बसतो आणि घास घेतो त्यावेळी जेवणाचा आस्वाद घेऊन जेवायला हवे. आस्वाद न घेता खाल्लेले अन्न अंगी लागणारच नाही. भूक उत्पन्न होणं, भुकेची जाणीव होणं आणि जेवणाची इच्छा होणं. या शरीरात अंतर्गत घडणाऱ्या क्रिया आहे पण अन्नग्रहण करताना आस्वाद घेणं त्यात आनंद घेणं ही क्रिया मात्र आपल्या हातातच असते.
आनंदाच्या भावनेने केलेल्या क्रियामध्ये चैतन्य निर्माण करते. त्यामुळे कोणतीही चांगली क्रिया करताना त्यात आनंद, उल्हास, स्फूर्ती असायला हवी. म्हणजे जेवायला बसायच्या आधीही आनंद हवा. जेवायला बसल्यानंतर अन्नग्रहण करताना जणू प्रसाद ग्रहण करतोय असा आनंद हवा आणि जेवल्यानंतरही तोच आनंद, तृप्ती असायला हवी. याचाच अर्थ स्वतःच्या आत आत्मिक समाधान निर्माण झाले असेल, तर बाह्यसृष्टी ही आनंदी वाटू लागते.

(शब्दांकन : प्रवीण डोके)