‘रुद्र’चा मुहूर्त

दिलीप ठाकूर - glam.thakurdilip@gmail.comका, कशाला, कुठे, केव्हा असे ‘क’च्या बाराखडीतील प्रश्न विचारले नाही, तर चित्रपटसृष्टीत जे जे चाललंय ते पाहण्यात, ऐकण्यात, सांगण्यात रंगत आहे... चित्रपट ही ‘पाहण्याची गोष्ट’ तसाच हा प्रकार. ‘रुद्र’ चित्रपटाचा वांद्र्यातील मेहबूब स्टुडिओतील मुहूर्त अस्साच. .ही गोष्ट १९८८ सालची. त्या काळातील फिल्मी संस्कृतीनुसार भव्य स्टेजवर मुहूर्ताचा थाटमाट. शुभेच्छा देण्यासाठी निर्माता व दिग्दर्शकाच्या गटातील जवळपास सगळेच आठवणीने भला मोठा पुष्पगुच्छ घेऊन आलेले. एकमेकांना ‘गले लगावो’ चाललयं. चेहऱ्यावर खरं-खोटं उसनं (का असेना?) हसू आहे. मुहूर्त दृश्य होताच जरा जास्तच गोडगोड असलेल्या पेढ्यांचे वाटप. पूर्वी हिंदी चित्रपटांचे जवळपास सगळेच मुहूर्त अस्सेच होत. साचेबंद. तरी प्रत्येक मुहूर्त नवा वाटावा. या माध्यम व व्यवसायाची ही रुजलेली संस्कृती! आज असे काहीही होत नाही. आजची चित्रपटसृष्टी अशा दिमाखदार मुहूर्तात वेळ दवडत नाही. ‘रुद्र’च्या मुहूर्ताच्या निमित्ताने ट्रेड पेपर्समधील सेंटर पेजमधील जाहिरात आकर्षक वस्त्रातील, सुटाबुटातील अमिताभची आक्रमक मुद्रा आणि हाती पिस्तूल अशा रूपात! ‘जंजीर’(१९७३) पासूनच्या ॲन्ग्री यंग मॅन अर्थात सूडनायक पवित्र्यात अजूनही तो पडद्याभर वावरत होता. रसिकांना प्रिय होता. मुहूर्ताला असंच काही जोरदार संवादासह भारी नक्कीच पाहायला मिळेल, याचा जणू टीझर. दिग्दर्शक एस. रामनाथन यांच्या ‘बाॅम्बे टू गोवा’ (१९७२) आणि ‘महान’ (१९८३) नंतर अमिताभ पुन्हा एकदा त्यांच्या दिग्दर्शनात. ‘महान’मध्ये तर अमिताभ तिहेरी भूमिकेत. रसिकांनी चक्क नाकारलेला. ‘रुद्र’च्या मुहूर्तात एक उपकथानक आहेच, याच एस. रामनाथन निर्मित आणि मनमोहन देसाई दिग्दर्शित ‘गंगा जमुना सरस्वती’ ( १९८८) मध्ये अमिताभ! मनजींच्या दिग्दर्शनात अमिताभ हे ‘अमर अकबर ॲन्थनी’पासूनचे हुकमी सुपरहिट समीकरण. त्यातही हा आपला शेवटचा चित्रपट अशी मनमोहन देसाई यांनी केलेली आणि पाळलेली घोषणा. यशस्वी दिग्दर्शकालाही आपण कुठे थांबावे हे समजले. चित्रपटसृष्टीतील दुर्मिळ गुण..आणि ‘रुद्र’च्या मुहूर्ताच्या दिवशीच रात्री ‘गंगा जमुना सरस्वती’ चित्रपट पूर्णतेचं जोरदार सेलिब्रेशन. राम राज कलामंदिर ही एस. रामनाथन यांची निर्मिती संस्था या दिवशी भारी खुशीत.अख्खा दिवस अमिताभ एके अमिताभ. तसे त्याचे दिवस आजही आहेत. ‘रुद्र’च्या मुहूर्त दृश्यात अमिताभ पिस्तूल घेऊन, गोळीबार करीत चाल करून येईल असं वाटलं तर होतं, पण घडलं नाही... मुहूर्तासाठी सेटवर पाऊल पडले तेच शंकराच्या भव्य देवळाच्या सेटवर. हा सेट नव्हे तर खरेखुरे देऊळ वाटत होते. कला दिग्दर्शनात कमतरता नव्हतीच. या मुहूर्ताला पाहुणे असलेल्या मनमोहन देसाई यांनी शुभेच्छा देत मुहूर्ताचा क्लॅप दिला आणि अमिताभ शंकराच्या मूर्तीशी बोलू लागला... यश चोप्रा दिग्दर्शित ‘दीवार’ (१९७५)चे क्लायमॅक्स दृश्यच जणू. एका चित्रपटाचा शेवट दुसऱ्या चित्रपटाच्या मुहूर्ताचे दृश्य (जे लोकप्रिय असते त्यालाच ‘फाॅलो’ करणे वा त्याचीच नक्कल करणे हे स्वाभाविकच. तसे केले नाही तर आश्चर्य) आणि दहा दिवसांचे पहिले चित्रीकरण सत्र... या संवादात सूडाची तीव्र भावना, शत्रूचा नायनाट करण्याची शपथ आणि त्यासाठीच देवाला या सगळ्याची दिलेली कल्पना. आपल्यावर ही वेळ का आली याचीही दिलेली कबुली. जणू शाब्दिक गोळीबार..अमिताभचे पाठांतर एकदम चोख. रिहर्सल करतानाच कॅमेरा नेमका कुठून कसा येणार, आपण थेट मूर्तीशी बोलत असताना ट्राॅली कुठून कशी जाणार हे सगळेच आत्मसात केलेले. असा खोलवर विचार केल्यानेच कारकीर्दीतील उतार-चढावात उतार वेळीच नियंत्रणात आला. सेटवरचा अमिताभ हा वेगळाच रंजक विषय. त्यात छोटे छोटे तपशील अनेक. ‘रुद्र’च्या मुहूर्त दृश्याने ‘दीवार’च्या ‘आज खुश तो बहोत होगे तुम...’ म्हणतच मूर्तीशी केलेल्या संवादाची आठवण आणि चित्रपटाबाबत उत्सुकता. अमिताभची नायिका कोण बरे असणार, अन्य कलाकार कोण असतील असेही प्रश्न होतेच...ऐंशीच्या दशकात अमिताभची नायिका कोण हा एक चर्चेचा नि कुतूहलाचा विषय. रति अग्निहोत्री (कुली), अमृता सिंग (मर्द), मीनाक्षी शेषाद्री (शहेनशाह, गंगा जमुना सरस्वती ), किमी काटकर (हम) यांना अमिताभच्या नायिकेच्या भूमिकेची लाॅटरी लागल्यावर तर अधिकच गुंतागुंतीचा झालेला. या नायिका त्याला शोभल्या नाहीत हो. ‘रुद्र’ची सुरुवात वेगळ्या वातावरणात होत होती, ही गोष्टही महत्त्वाची. लोकसभा खासदारकीचा अमिताभ बच्चनने राजीनामा दिला, ही बातमी अधिकाधिक अधोरेखित कशी झाली? १९८८-८९ या वर्षांत अमिताभच्या नवीन चित्रपटांच्या मुहूर्तांचा सपाटाच लागला. आता आपण अभिनय क्षेत्रातच रमणार असे त्यातून सुचवण्याचा हेतू हा एक प्रकारचा डावपेच असावा. तोपर्यंत विनोद खन्नाही पुन्हा अभिनयात छान रुळत चालला होता. पुन्हा एकदा सत्तरच्या दशकाप्रमाणेच अमिताभ व विनोद खन्ना यांच्यात स्पर्धा..‘रुद्र’च्या आगेमागे अमिताभच्या मुहूर्त झालेल्या अनेक चित्रपटांच्या मुहूर्तातील काही चित्रपट मुहूर्तालाच, तर काही आठ-दहा दिवसांच्या चित्रीकरणात बंद पडले. टीनू आनंद दिग्दर्शित ‘शिनाख्त’ (आर. के. स्टुडिओत मुहूर्त झालेल्या या चित्रपटात अमिताभ व माधुरी दीक्षित प्रथमच एकत्र आले होते. ‘तेजाब’ हाउसफुल गर्दीत सुरू असतानाच ‘शिनाख्त’चा मुहूर्त झाला, हे माधुरीला फोकसमध्ये ठेवणारे), जे.पी. दत्ता दिग्दर्शित ‘बंधुआ’ (नटराज स्टुडिओत धर्मेंद्रच्या हस्ते मुहूर्त झालेल्या या चित्रपटात वहिदा रेहमान नायिका होती. मुहूर्त दृश्यात अमिताभला उत्तर भारतीय ग्रामीण भाषेत संवाद होता), रमेश सिप्पी दिग्दर्शित ‘राम की सीता श्याम की गीता’ ( नटराज स्टुडिओत मुहूर्त झालेल्या या चित्रपटात अमिताभ व श्रीदेवी दोघेही दुहेरी भूमिकेत. याच चित्रपटासाठी असलेले जुम्मा चुम्मा दे दे गाणे ‘हम’मध्ये आले.), सुभाष घई दिग्दर्शित ‘देवा’ (या चित्रपटाच्या मुहूर्त आमंत्रण पत्रावरचा ड्रेस कोड सूट बूट हा अचंबित करणारा), कंवल शर्मा दिग्दर्शित ‘लव कुश’ (मेहबूब स्टुडिओतील या चित्रपटाच्या मुहूर्त दृश्यात अमिताभ व मिथुन होते) हे चित्रपट काही ना काही कारणास्तव बंद पडले... तसे अमिताभचे चेतन आनंद दिग्दर्शित ‘सलिम अनारकली’ (याचे जाहिरात डिझाइन अतिशय क्लासिक होते), दुलाल गुहा दिग्दर्शित ‘पानी’पर्यंत (सलिम जावेद लिखित या चित्रपटात जितेंद्रही होता. निर्माता त्याचा भाऊ प्रसन्न कपूर होता) अमिताभचे तब्बल पंचेचाळीस पन्नास चित्रपट आलेच नाहीत. मध्येच थांबले.‘रुद्र’चे तरी काय झाले? तोही पहिल्या चित्रीकरण सत्रानंतर बंदच पडला. डब्यात गेलेले, बंद पडलेले अनेक चित्रपट पडद्यावर आलेल्या अनेक चित्रपटांपेक्षा विलक्षण उत्सुकता वाढवणारे. ते पडद्यावर यायलाच हवे होते, ‘रुद्र’ तर नक्कीच..होय ना?(लेखक ज्येष्ठ चित्रपट अभ्यासक आहेत.).सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

‘रुद्र’चा मुहूर्त

Related Stories