खुणावताहेत दगडांची शिखरे

ओंकार वर्तले - ovartale@gmail.comउत्तर कन्नड जिल्ह्यातील सिरसी गाव. शब्दशः जंगलात वसलेलं गाव. या गावातील दगडांची दोन शिखरे पर्यटकांचे आकर्षण आहे. ही शिखरे आपल्या डोळस भटकंतीला समृद्ध करणारी आहेत. ती भटकंतीचा आनंद तर देतातच, शिवाय आपल्या ज्ञानातदेखील भर घालतात. .आपल्या महाराष्ट्रातली अनेक हौशी मंडळी कर्नाटक राज्यातील कोस्टल भागात फिरायला जातात. इथली कोस्टल कर्नाटक ट्रीप खूप प्रसिद्ध आहे. याच ट्रिपचा एक अविभाज्य भाग म्हणजे सिरसी. येथे एक भूगर्भी आश्चर्य दडलंय. यालाच ‘याना रॉक्स’ किंवा ‘याना केव्हज’ असंही म्हटलं जातं. घनदाट अरण्यात लपलेलं हे ठिकाण अगदी लहान-थोरांना सहजपणे पाहता येऊ शकते. सोंडेवरून सिरसी हे साधारण १६ किलोमीटर अंतर आहे. अर्धा तास लागतो. याना येते उत्तरा कन्नड जिल्ह्यात. शब्दशः जंगलात वसलेलं गाव. या गावात दोन अद्वितीय खडक; दगडांची दोन शिखरे म्हणा हवं तर. हे पर्यटकांचे आकर्षण आहे..सिरसी गावातून बाहेर पडताच सिद्धापूरमार्गे निलेकणी, हेग्डेकट्टा, देवनाहल्ली पार करत याना केव्हजच्या पार्किंगजवळ येतो. येथून पुढचा साधारण दोन-अडीच किलोमीटरचा रस्ता कच्चा आहे. चांगलं दणकट आणि ग्राउंड क्लीअरंस असलेलं वाहनच येथून पुढे जाऊ शकतं, अन्यथा येथे स्थानिक जीपने आपल्याला पुढे सोडतात. पावसाळ्यात तर इथल्या रस्त्यांची अवस्था फारच वाईट असते. त्यामुळे इथं येण्यासाठी पावसाळा टाळूनच यावे. वाटेत अतिशय घनदाट झाडी लागते. आपण रस्ता चुकलो की काय, असंच वाटत राहते. कारण आपल्याला याना रॉक्स काही दिसत नाही. एकमेकांत घुसलेले महाकाय वृक्ष, भरदुपारीही सूर्याची किरणेही पोहचत नाहीत, इतकी दाट सावली आणि या साऱ्या निःशब्द वातावरणात आपल्याच पायाचे येणारे आवाज तसेच पक्ष्यांचा किलबिलाट... यामुळे हा प्रवास अक्षरशः संपूच नये, असं वाटत राहते. ज्यांना निसर्गाची आवड आहे, असे काही ट्रेकर्स तर चक्क चालतच निघतात. वयस्कर आणि महिलावर्गाने शक्यतो खासगी वाहनाने यानाच्या एका कमानीपाशी यायचे. येथून पुढे मात्र चालल्याशिवाय पर्याय नाही. कारण याच कमानीतून एक पायवाट थेट रॉक्सपाशी जाते. यादरम्यान विविध ठिकाणी बाकडे असून, विश्रांती थांबे आहेत.वीस-पंचवीस मिनिटांत आपण गर्द झाडीतून चालत असतानाच अचानकपणे दोन प्रचंड मोठे काळेकुळकुळीत पाषाण दिसायला लागतात. दुरून जणू काही भव्य दोन आकाशात घुसलेली शिखरेच वाटतात. यांनाच याना रॉक्स म्हणतात. निसर्गप्रेमींसाठी नवल असणारे आणि सर्वसामान्य भटक्यांचे कुतूहल चाळविणारे रॉक्स पाहून आपण काही क्षण स्तंभित होतो. जसजसे आपण जवळ जातो तसतसे निसर्गाच्या चमत्कारापुढे आपण सारेच खुजे आहोत, याची जाणीव होते. या शिखरांचे स्थानिक लोकांनी नामकरण केलेलं आहे. भैरवेश्वर शिखर आणि मोहिनी शिखर..सौंदर्याची उधळण.भैरवेश्वर शिखराची उंची मोहिनी शिखराच्या उंचीपेक्षा जास्त आहे. भैरवेश्वर शिखराच्या खाली असलेल्या गुहेतील एका मंदिरामुळे यानाला तीर्थक्षेत्र म्हणूनही ओळखले जाते, जेथे स्वयंभू लिंग तयार झाले आहे, अशी स्थानिकांची धारणा आहे. भौगोलिक शास्त्रज्ञ यांची रचना समजावून सांगतात, की कार्स्ट रॉक म्हणजे खडकाची एक अशी क्लीष्ट रचना जी चुन्याचा दगड (लाइमस्टोन), डोलोमाईट आणि जिप्समसारख्या विद्रव्य खडकांचे विघटन होऊन तयार होते. त्यामुळे याना येथे पाहायला मिळणारी ही प्रस्तररचना फारच दुर्मिळ मानली जाते. या दोन्ही शिखरांना अतिशय अणकुचीदार टोक आहेत. विशेष म्हणजे, या रचना हजारो वर्षांपासून ऊन व पाऊस अशा नैसर्गिक आपत्तींना तोंड देत उभी आहेत.सह्याद्रीतील बहुतांश खडक हे बेसॉल्ट प्रकारचे आहेत; पण ‘याना रोक्स’मधील हे दोन्ही कातळ स्फटिकावस्थेतील लाईमस्टोन या प्रकारच्या दगडाचे बनलेले आहेत. हा लाईमस्टोन दगड साधारण जलचर प्राण्यांचे नष्ट होणे किंवा पाण्यात विरघळलेल्या कॅल्शियम क्षारांचे स्फटिकीकरण यासारख्या कारणांनी तयार होतो..याना येथील पाषाणांना स्थानिकांनी एक पौराणिक कथा जोडलेली आहे. या पाषाणस्तंभांना ‘भैरवेश्वर’ आणि ‘मोहिनी’ अशी नावे देऊन पुराणकथा जोडल्या गेल्या आहेत. भगवान विष्णूने मोहिनी रूप धारण करून याच ठिकाणी भस्मासुराचा वध केला, असे मानले जाते. त्यामुळे याना हे भूगर्भशास्त्रज्ञांसाठी आवडते ठिकाण तर आहेच; पण आता ते तीर्थक्षेत्र म्हणूनदेखील नावारूपाला येत आहे. भैरवेश्वर शिखराच्या डाव्या बाजूने एक रस्ता काढलेला आहे आणि वर चढून जाण्यासाठी काही पायऱ्या आहेत. या पायऱ्या मात्र कृत्रिमरीत्या सिमेंटच्या बनवलेल्या आहेत. भैरवेश्वर शिखराच्या पोटात प्रस्तराला भेगा पडून एक भली मोठी नैसर्गिक घळ तयार झाली आहे. याच घळीमधून एका अरुंद रस्त्याने भैरवेश्वर शिखराला प्रदक्षिणा मारता येते.भैरव शिखर हे एक पवित्र स्थान मानले जात असल्याने ही प्रदक्षिणा आपली पादत्राणे काढून अनवाणीच करावी लागते. हा प्रदक्षिणेचा मार्ग काही ठिकाणी ओबडधोबड, काही ठिकाणी बांधीव पायऱ्यांचा तर काही ठिकाणी दगडातून जाणारा खडबडीत आहे. त्यामुळे चालताना काळजी घ्यावी लागते; पण यातही आनंद आहे. सिमेंटच्या पायऱ्या चढून आपण घळीच्या तोंडाशी येऊन पोहोचतो. ही एक भली मोठी गुहाच आहे. या घळीमधून चालताना वर मान करून पाहिले असता संपूर्ण आकाश कधी दिसतच नाही. वरचा भाग खडकांनी एकमेकांना जोडलेला आहे. त्यामुळे जसजसे आत जात असतो तसेतसे एक गूढ अंतरंगात आपला प्रवेश होतो की काय, असे वाटत राहते. आत अतिशय थंडावा तसेच एक प्रकारची शांतताही आपली सोबत करत असते..गुहेच्या दोन्ही बाजूच्या भिंतींना उभ्या घळी आहेत व त्याच्या बाजूंचे खडक अतिशय धारदार आणि निमुळत्या शस्त्रासारखे दिसतात. या गुहेमध्ये नैसर्गिकरीत्या एक रस्ता तयार झाला आहे. हाच अत्यंत निमुळत्या जागेमधून तयार झालेला प्रदक्षिणा मार्ग. आतमध्ये याच मार्गातून अनेक भाविक किंवा पर्यटक फेरफटका मारतात. काही ठिकाणी हा मार्ग इतका अरुंद होतो की जेमतेम एका माणसालाच त्यातून जाणे शक्य होते; पण अगदी लहान-थोरही ही प्रदक्षिणा पूर्ण करतात, इतकी सोपी आहे. अवघड असे काहीही नाही. साधारण दोन किमीची ही प्रदक्षिणा पूर्ण करताना एक वेगळाच आनंद अनुभवता येतो. ही प्रदक्षिणा पार करून आपण पलीकडच्या बाजूस आलो की मग आपल्याला मोहिनी शिखर व्यवस्थित दिसते. येथे भैरव शिखराची प्रदक्षिणा पूर्ण करायची.‘याना रॉक्स’ हे कोस्टल सफरीमधील एक अद्भुत असे ठिकाण आहे. त्यामुळे ते चुकवू नयेच. हे ठिकाण काहीसे आडवाटेवर आणि जंगलात असल्यामुळे बरेचसे पर्यटक हे ठिकाण पाहत नाहीत. हीदोन्ही शिखरे म्हणजे आपल्या डोळस भटकंतीचा एक समृद्ध अनुभव. अशी ठिकाणे भटकंतीचा आनंद तर देतातच, शिवाय आपल्या ज्ञानातदेखील भर घालत असतात..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

खुणावताहेत दगडांची शिखरे

Related Stories