सबस्क्रिप्शन सापळ्यामुळे ग्राहकांना प्रत्येक सेवेसाठी सतत शुल्क द्यावे लागते, ज्यामुळे आर्थिक आणि मानसिक ताण वाढतो.
‘ब्लॅक मिरर’चा ‘कॉमन पीपल’ भाग हा खेळ उघड करतो, जिथे झोप आणि आनंदासाठीही पैसे मोजावे लागतात.
भारतीय नियामक संस्थांनी पारदर्शक किंमती आणि स्पष्ट अटींसाठी कठोर नियम लागू करणे गरजेचे आहे.
आजच्या डिजिटल युगात सबस्क्रिप्शनचा खेळ इतका पसरला आहे की, चांगली झोप, आरोग्य, किंवा आनंदासाठीही मासिक शुल्क द्यावे लागेल की काय, असा प्रश्न पडत आहे. नेटफ्लिक्सच्या ‘ब्लॅक मिरर’ मालिकेच्या सातव्या सीझनमधील ‘कॉमन पीपल’ या भागाने हा गंभीर विषय ठळकपणे मांडला आहे. हा भाग भारतातील वाढत्या सबस्क्रिप्शनच्या सापळ्याचा इशारा आहे , जिथे कंपन्या ग्राहकांना आर्थिक आणि मानसिकदृष्ट्या अडकवत आहेत.
या भागात अमांडा आणि माइक या जोडप्याची कथा आहे. अमांडा आजारी पडते आणि तिचा जीव वाचवण्यासाठी माइकला आरोग्य सेवा सबस्क्रिप्शन घ्यावे लागते. सुरुवातीला परवडणारी वाटणारी ही सेवा लवकरच सततच्या शुल्काच्या चक्रात अडकवते. जाहिरातमुक्त अनुभव, चांगली झोप किंवा मूड सुधारण्यासाठी ‘बूस्टर पॅक’साठी अतिरिक्त पैसे मोजावे लागतात. ही काल्पनिक गोष्ट आजच्या वास्तवाशी किती जवळची आहे, हे धक्कादायक आहे.भारतातही हा मायाजाल दिसतो. ॲमेझॉन प्राइम व्हिडिओने आता जाहिरात असणारे प्लॅन्स आणले आहे.
१४९९ रुपये वार्षिक शुल्क देणाऱ्या ग्राहकांना जाहिराती टाळण्यासाठी ६९९ रुपये अतिरिक्त द्यावे लागतील. स्विगीनेही ‘स्विगी वन’मधील फायदे कमी करून ‘स्विगी ब्लॅक’ ही नवीन योजना आणली आहे. नेटफ्लिक्स, डिस्ने+ हॉटस्टार आणि यूट्यूब प्रीमियमसारखे प्लॅटफॉर्मही असेच करतात. आकर्षक किमतींनी सुरुवात करून नंतर वैशिष्ट्ये कमी करत अतिरिक्त शुल्क आकारले जाते. हा सबस्क्रिप्शन ग्राहकांना मानसिक आणि आर्थिक ताण देतो.
सोशल मीडियावर भारतीय ग्राहक याला फसवणूक म्हणत आहेत. भारतात ग्राहक संरक्षण कायदा २०१९ आहे, पण कंपन्या नवीन योजनांच्या नावाखाली याला साइड देतात. ‘ब्लॅक मिरर’चा हा भाग आपल्याला इशारा देतो की, जागरूक न राहिल्यास आपले जीवनही सबस्क्रिप्शनच्या जाळ्यात अडकू शकते. ग्राहकांनी अटी काळजीपूर्वक तपासाव्यात आणि आवश्यकतेनुसारच सबस्क्रिप्शन घ्यावे, नाहीतर उद्या प्रत्येक सुखासाठी रिचार्ज करावे लागेल
1. What is a subscription trap? / सबस्क्रिप्शन सापळा म्हणजे काय?
उत्तर: सबस्क्रिप्शन सापळा म्हणजे कंपन्या ग्राहकांना स्वस्त योजनांद्वारे आकर्षित करतात आणि नंतर अतिरिक्त शुल्क लावून त्यांना आर्थिक आणि मानसिकदृष्ट्या अडकवतात.
2. How does subscription fatigue affect consumers? / सबस्क्रिप्शन थकवा ग्राहकांवर कसा परिणाम करतो?
उत्तर: सबस्क्रिप्शन थकवामुळे ग्राहकांना मानसिक आणि आर्थिक ताण येतो, कारण प्रत्येक सेवेसाठी सतत शुल्क द्यावे लागते, ज्यामुळे त्यांचा विश्वास कमी होतो.
3. Are companies like Amazon and Netflix ethical in their subscription practices? / ॲमेझॉन आणि नेटफ्लिक्स सारख्या कंपन्या त्यांच्या सबस्क्रिप्शन पद्धतीत नैतिक आहेत का?
उत्तर: अनेक कंपन्या नवीन शुल्क लावून किंवा सेवा अटी बदलून ग्राहकांना फसवतात, जे नैतिकदृष्ट्या संशयास्पद आहे आणि ग्राहक संरक्षण कायद्याचे उल्लंघन करू शकते.
4. What can Indian consumers do to avoid subscription traps? / भारतीय ग्राहक सबस्क्रिप्शन सापळ्यापासून कसे वाचू शकतात?
उत्तर: ग्राहकांनी सबस्क्रिप्शनच्या अटी काळजीपूर्वक वाचाव्यात, आवश्यकतेची खात्री करावी आणि फसवणुकीविरुद्ध सोशल मीडियावर किंवा ग्राहक मंचांवर आवाज उठवावा.
5. Is there any legal protection for consumers against unfair subscription practices? / ग्राहकांना अन्यायकारक सबस्क्रिप्शन पद्धतींपासून कायदेशीर संरक्षण आहे का?
उत्तर: भारतात ग्राहक संरक्षण कायदा २०१९ आहे, जो कंपन्यांना ग्राहकांच्या संमतीशिवाय अटी बदलण्यास मनाई करतो, पण कंपन्या नवीन योजनांच्या नावाखाली याला बगल देतात.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
