थोडक्यात:
'ब्लू डार्ट'च्या नावाने आलेल्या खोट्या कॉलमुळे शर्वरी अभ्यंकर यांचे व्हॉट्सॲप हॅक झाले.
*401# कोड डायल केल्यामुळे कॉल हॅकर्सकडे वळवले गेले आणि आर्थिक फसवणुकीचा धोका निर्माण झाला.
दूरसंचार विभागाने नागरिकांना सावध राहण्याचे आवाहन केले असून फसवणूक टाळण्यासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स दिल्या आहेत.
How to protect yourself from 401# cyber fraud: सध्या सायबर फसवणुकीच्या घटना झपाट्यानं वाढत आहेत. पोलिस, बँक कर्मचाऱ्यांच्या नावानं येणारे बनावट कॉल्स अनेकांना त्रास देत आहेत. आता त्यातच आणखी एका नव्या फसवणुकीची भर पडली आहे, जी नागरिकांसाठी मोठा धोका बनली आहे.
'ब्लू डार्ट'च्या नावाने आलेल्या एका खोट्या कॉलमुळे शर्वरी अभ्यंकर यांना मोठा फटका बसला. फक्त एक कोड डायल केल्यावर त्यांचं व्हॉट्सॲप हॅक झालं आणि त्यांना मोठा मानसिक त्रास सहन करावा लागला.
या प्रकारावर लक्ष ठेवून भारत सरकारच्या दूरसंचार विभागानं नागरिकांना *401# या कोडबाबत सतर्क राहण्याचं आवाहन केलं आहे. अशा बनावट कॉल्सना बळी न पडण्यासाठी काळजी घेणं गरजेचं आहे.
काही दिवसांपूर्वी शर्वरी यांना एका अज्ञात व्यक्तीचा फोन आला. त्याने स्वतःला 'ब्लू डार्ट'चा डिलिव्हरी बॉय असल्याचे सांगितले आणि कुरियरचा पत्ता सापडत नसल्याचे कारण दिले. त्याने डिलिव्हरी बॉयचा नंबर म्हणून *401# आणि त्यानंतर एक दहा अंकी मोबाईल नंबर डायल करण्यास सांगितले. हा डिलिव्हरी बॉयचा 'विशिष्ट एक्सटेंशन नंबर' असल्याचे त्याने पटवून दिले.
शंकेला बाजूला सारून शर्वरीने तो नंबर डायल केला. त्यांना कॉल फॉरवर्ड होत असल्याची टेप ऐकू आली आणि तासाभरातच त्यांचे व्हॉट्सॲप खाते हॅक झाले. त्यांच्या खात्यावरून अनेकांना पैशांची मागणी करणारे संदेश गेले. हा प्रकार लक्षात येईपर्यंत त्यांचे कॉल हॅकर्सकडे फॉरवर्ड झाल्याने त्यांना कोणाचेही कॉल आले नाहीत. या घटनेमुळे त्यांना तात्पुरता नंबर बंद करावा लागला, पोलिसांत तक्रार करावी लागली आणि नवीन सिमकार्ड घ्यावे लागले. सुदैवाने, कोणीही हॅकर्सना पैसे पाठवले नाहीत त्यामुळे अतिरिक्त धोका टळला.
शर्वरीला जेव्हा हा प्रकार समजला, तेव्हा तिने थोडा शोध घेतला. तिला कळलं की *401# हा कोड डायल केल्यावर तुमच्या मोबाईलवर येणारे सगळे कॉल (जसं की बँकेचे OTP, महत्त्वाचे कॉल) थेट हॅकरच्या मोबाईलवर वळवले जातात. त्यामुळे हॅकरला तुमचं व्हॉट्सॲप हॅक करणं, आणि तुमच्याशी संबंधित खाजगी माहिती चोरून पैसे लुबाडणं खूप सोपं होतं.
दूरसंचार विभागानं (DoT) स्पष्ट सांगितलं आहे की *401# आणि त्यानंतर कुठलाही अनोळखी नंबर डायल केल्यावर तुमच्या मोबाईलचे सगळे कॉल त्या नंबरवर वळवले जातात.
हॅकर्स अनेकदा स्वतःला मोबाईल कंपनीतले कर्मचारी किंवा आयटीत (IT) काम करणारे लोक असल्याचं सांगून, अशा प्रकारे लोकांना फसवतात.
अनोळखी कॉल्सपासून सावध रहा: विशेषतः जे कॉल्स तांत्रिक सहाय्य किंवा सेवा प्रदाता असल्याचा दावा करतात.
कोणतेही कोड डायल करू नका: कायदेशीर कंपन्या सहसा तुम्हाला विशिष्ट कोड डायल करण्यास सांगत नाहीत.
सत्यापनाशिवाय वैयक्तिक माहिती देऊ नका: बँक तपशील, ओटीपी किंवा पासवर्ड कोणासोबतही फोनवर शेअर करू नका.
कॉल फॉरवर्डिंग सेटिंग्ज तपासा: तुमच्या फोनच्या कॉल फॉरवर्डिंग सेटिंग्ज नियमितपणे तपासा आणि काही संशयास्पद आढळल्यास त्वरित निष्क्रिय करा.
जागरूक रहा आणि माहिती शेअर करा: अशा फसवणुकीच्या प्रकारांबद्दल अपडेटेड रहा आणि ही माहिती आपल्या कुटुंबियांना आणि मित्रांना सांगा.
शंका असल्यास थेट संपर्क साधा: तुम्हाला खात्री नसल्यास, कॉल डिस्कनेक्ट करा आणि थेट तुमच्या सेवा प्रदात्याच्या अधिकृत वेबसाइट किंवा हेल्पलाइनवर संपर्क साधा.
गुन्हेगारीची तक्रार करा: कोणत्याही संशयास्पद कॉलची माहिती तुमच्या सेवा प्रदात्याला आणि स्थानिक पोलिसांना द्या. सायबर गुन्हेगारीच्या बाबतीत, हेल्पलाइन क्रमांक १९३० किंवा www.cybercrime.gov.in या संकेतस्थळावर तक्रार नोंदवा.
*401# कोड डायल केल्यावर काय होतं?
(*What happens when you dial 401#?)
– हा कोड डायल केल्यावर तुमचे सगळे कॉल दुसऱ्या, म्हणजेच हॅकरच्या नंबरवर वळवले जातात.
हॅकर्स कोणत्या प्रकारे लोकांना फसवतात?
(How do hackers trick people?)
– ते स्वतःला कुरिअर बॉय, मोबाईल सेवा प्रदाता किंवा IT कर्मचारी असल्याचे सांगून कोड डायल करायला लावतात.
अशा फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी काय करावं?
(How can I protect myself from such scams?)
– अनोळखी कोड डायल करू नका, वैयक्तिक माहिती शेअर करू नका आणि कॉल फॉरवर्डिंग सेटिंग्ज नियमित तपासा.
सायबर फसवणूक घडल्यास कुठे तक्रार करावी?
(Where to report if I’m a victim of cyber fraud?)
– 1930 या हेल्पलाइन क्रमांकावर फोन करा किंवा www.cybercrime.gov.in वर ऑनलाईन तक्रार करा.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.