Premium| Chanakya Moral Values: चाणक्य, महावीर व कन्फ्युशियस यांची नीतीमुल्ये

Mahavira Philosophy of Non-violence: चाणक्य, भगवान महावीर आणि कन्फ्युशियस यांचे विचार आजच्या व्यवस्थेतही मार्गदर्शक ठरतात. त्यांच्या मूल्यांमधून दूरदृष्टी, करुणा, शिस्त व सामाजिक समजूत यांचा सुरेख समन्वय दिसतो
Moral Values
Moral Valuesesakal
Updated on

थोर व्यक्तिमत्त्व आणि त्यांची नैतिक मूल्ये

कौटिल्य (चाणक्य)


उदाहरणे

GIS-आधारित Gati-Shakti पोर्टल दीर्घ कालाचा पायाभूत नकाशा तयार करते, दूरदृष्टी दाखवते.

CAG चे डिजिटल अंकेक्षण लोकांच्या पैशाचे योग्य वापर सुनिश्चित करते.

DBT प्रणाली डेटा-निश्चित लाभार्थी शोधते आणि भ्रष्टाचार कमी करते.


मूल्ये

  • दूरदृष्टी - चाणक्याने सत्ता मिळवण्याआधी नंद साम्राज्याची ताकद-दुर्बलता सखोल अभ्यासली. यामुळे त्याने चंद्रगुप्ताचा सिंहासनपर्यंतचा मार्ग पक्का केला.

  • राष्ट्रहित प्रथम – वैयक्तिक सूड किंवा लालसा बाजूला ठेवून त्याने ''राज्य टिकले तरच आपले हित'' हे सूत्र मानले. त्यासाठी त्याने स्वत:च्या सुख-सुविधांचाही त्याग केला.

  • कर्तव्यनिष्ठ प्रशासन – अर्थशास्त्रामध्ये महसूल, न्याय व लष्करासाठी स्पष्ट नियम घातले. त्याचा विश्वास होता की नियम पाळले तर राज्य मजबूत राहते.

  • लवचिक रणनीती – ‘साम-दाम-दंड-भेद’ हे चारही मार्ग त्याने प्रसंगाप्रमाणे वापरले. त्याचे तत्त्व होते ''ध्येय अडू न देता मार्ग बदल''.

  • माहितीवर आधारित निर्णय – गुप्तचरांचे जाळे व अर्थसंकलन यामुळे त्याला नेमकी प्रत्यक्ष जनतेतील स्थिती कळत होती. त्यामुळे त्याचे निर्णय भावनेऐवजी तथ्याधारित होते.

Loading content, please wait...

Related Stories

No stories found.
Marathi News Esakal
www.esakal.com