Premium|Study Room : औद्योगिक क्रांती आणि त्यामागची कारणं

प्रश्न १ औद्योगिक क्रांतीची वैशिष्ट्ये पाहता औद्योगिक क्रांती इंग्लंड मध्ये सर्वप्रथम होण्याचे कारण मीमांसा करा.Given the characteristics of the Industrial Revolution, consider the reasons why the Industrial Revolution took place first in England..उत्तर १प्रस्तावना (Introduction)१७५० ते १८५० या काळात घडलेली औद्योगिक क्रांती ही मानवाच्या इतिहासातील एक अत्यंत महत्त्वाची क्रांती होती. यामुळे उत्पादन पद्धतीत मोठे आमूलाग्र बदल घडून आले. जगभर औद्योगिकीकरणाचा आरंभ इंग्लंडमधून झाला आणि इतर देशांमध्ये पसरला..भौगोलिक आणि नैसर्गिक कारणेकोळसा व लोखंडाचा भरपूर साठा: इंग्लंडमध्ये कारखान्यांना चालवण्यासाठी आवश्यक असलेला कोळसा आणि लोखंड सहज उपलब्ध होते.नदी आणि बंदरांचे जाळे : वाहतूक आणि व्यापारासाठी पोषक भौगोलिक परिस्थिती.राजकीय स्थैर्य आणि उदारमतवाद१६८८ ची गौरवशाली क्रांती (Glorious Revolution): इंग्लंडमध्ये संसदीय लोकशाही स्थिर झाली.व्यापारी आणि उद्योजक वर्गाचे संरक्षण: सरकार उद्योग, व्यापार आणि खासगी मालकीला उत्तेजन देत होते..Premium|Study Room : अमरावती शिल्पकला,भारतीय बौद्ध शिल्पकलेचा संगम.मुख्य कारणे (Main Body)आर्थिक कारणेभांडवलाचा साठा: वसाहतींमधून मिळालेल्या संपत्तीमुळे इंग्लंडमध्ये भांडवल उपलब्ध होते.बँकिंग आणि वित्त व्यवस्था : इंग्लंडमध्ये बँका, पतसंस्था आणि शेअर बाजार यांची मजबूत रचना.'Free Trade' धोरण : आंतरराष्ट्रीय व्यापाराला चालना देणारे धोरण.सामाजिक आणि बौद्धिक कारणेवैज्ञानिक विचारसरणी आणि शोध : न्यूटन, जेम्स वॅट यांच्यासारख्या वैज्ञानिकांनी तांत्रिक प्रगतीला चालना दिली.व्यावसायिक वर्गाचा उदय : जमीनदार वर्गासोबत व्यापारी आणि उद्योजक वर्ग वाढीस लागला.श्रमिक वर्ग उपलब्धता : शेतीतील बदलामुळे (Enclosure Movement) ग्रामीण लोक शहरांकडे स्थलांतरित झाले..Premium|Study Room: 'आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स' च्या युगात करियरच्या संधी बदलतील का, त्या कोणत्या असतील..?.कायद्यांची आणि संस्था रचनाPrivate Property Rights: मालकी हक्काचे संरक्षण करणारे मजबूत कायदे.Patent Laws: शोधकर्त्यांना संरक्षण देणारे कायदे – यामुळे नवोन्मेषाला चालना मिळाली.वसाहतवाद आणि जागतिक बाजारवसाहती साम्राज्य : भारत, आफ्रिका आणि अमेरिकेतील वसाहती इंग्लंडला कच्चा माल आणि बाजार दोन्ही पुरवत होत्या.गुलामगिरी आणि शोषण : वसाहतीतील श्रमिक शोषणामुळे उत्पादन खर्च कमी.तांत्रिक शोधवाफेवर चालणाऱ्या इंजिनाचा शोध (James Watt): ऊर्जेचा नवा स्रोत निर्माण झाला.यांत्रिक विणकर मशीन, स्पिनिंग जेनी: कापड उद्योगात क्रांती..निष्कर्ष (Conclusion)भौगोलिक संसाधने, आर्थिक समृद्धी, उदारमतवादी सरकार, वैज्ञानिक दृष्टिकोन, आणि वसाहतवादी धोरण यांचा संगम हे इंग्लंडमध्ये औद्योगिक क्रांती घडण्याचे मुख्य कारण होते. या क्रांतीमुळे जगाच्या इतिहासाला एक नवी दिशा मिळाली आणि आधुनिक औद्योगिक युगाची सुरुवात झाली..प्रश्न २ पहिल्या विश्वयुद्धाच्या पार्श्वभूमीवर बाल्कन समस्यांची चर्चा करा.Discuss the Balkan problems in the wake of the First World War.प्रश्न ३ प्रथम विश्व युद्धासाठी जर्मनी किती प्रमाणात कारणीभूत आहे टीकात्मक परीक्षण करा.Critically examine the extent to which Germany was responsible for World War first .प्रश्न ४ अमेरिका क्रांतीची सखोल कारणमीमांसा करा. Analyze the causes of the American Revolution in depth.प्रश्न ५ सुनियोजित नसलेली क्रांती असे फ्रान्स क्रांतीला म्हणले जाते सोदाहरण स्पष्ट करा.French revolution is called revolution that is not well planned Explain the explanation.अधिक माहितीसाठी आणि स्पर्धा परीक्षांच्या खास टिप्ससाठी सकाळ स्टडी रूम जरूर वाचा..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Premium|Study Room : औद्योगिक क्रांती आणि त्यामागची कारणं

Related Stories