गोंदियाः पंछी नदिया पवन के झोके कोई सरहद ना इन्हे रोके या गाण्यात म्हटल्याप्रमाणे देशांच्या, प्रदेशांच्या सीमा केवळ माणसांसाठी आहेत. पक्ष्यांसाठी कुठल्याही सीमा नाहीत. मात्र प्रत्येक प्रदेशाच्या हवामानानुसार त्या त्या भागात पक्षी वास्तव्यास असतात किंवा ऋतूमानानुसार स्थलांतरित होतात.
उन्हाळ्याची दाहकता संपली की पावसाच्या सरींबरोबर सृष्टी हिरवाईने नटते आणि त्या गार हिरवाईने सुखावलेले पक्षीही विहार करू लागतात. यंदा कोरोनामुळे झालेल्या लॉकडाऊनमुळे पशुपक्ष्यांचा मुक्‍त वावर सर्वत्र सुरू आहे कारण माणसांच्या अवाजवी वावरावर मर्यादा आल्या आहेत.
गोंदिया जिल्ह्यातही असेच चित्र दिसले आणि पक्षीप्रेमी सुखावले.
प्रेमाचे प्रतीक, शेतकऱ्यांचा मित्र अशी ओळख असलेल्या सारस पक्ष्यांचे वास्तव्य यंदाच्या गणनेत गोंदियात अधिक आढळून आले. "सेवा" संस्था, स्थानिक शेतकरी आणि वनविभागाच्या चमूने केलेल्या गणनेत गोंदिया जिल्ह्यात 45 ते 47 इतके सारस पक्षी आढळले. परिणामी, गोंदियाचे हवामान या पक्ष्यांना भावत असल्याचे दिसते.
सेवा संस्थेचे अध्यक्ष सावन बहेकार तथा सारस संरक्षण प्रकल्प प्रभारी सेवा संस्था सदस्य यांच्या मार्गदर्शनाखाली 13 ते 18 जून या कालावधीत सारस गणना करण्यात आली. गोंदिया व बालाघाट जिल्ह्यात एकूण 70 ते 80 ठिकाणी संस्थेचे सदस्य, स्थानिक शेतकरी व गोंदिया, बालाघाट येथील वनविभागाचे अधिकारी, कर्मचारी यांनी गणना केली.
बालाघाट जिल्ह्याकरिता 21, गोंदिया-भंडारा जिल्ह्याकरिता 23 चमूंनी सारस पक्ष्यांच्या विश्रांतीस्थळी पोहोचून सकाळी 5 ते 10 पर्यंत विविध ठिकाणी गणना केली. प्रत्येक चमूत 2 ते 4 सेवा संस्थेचे सदस्य, वनकर्मचाऱ्यांचा समावेश होता. वर्षभरातील सारस पक्ष्यांचे विश्रांतीस्थळ, प्रजनन अधिवास, तथा भोजनासाठी प्रयुक्त भ्रमण याचा अभ्यास केला गेला. सोबतच सारसाचे अधिवास व त्यांच्या आसपास असलेल्या शेतकऱ्यांना सारस पक्ष्याचे महत्त्व सांगण्यात आले. संरक्षण व संवर्धनासाठी प्रेरीत करण्यात आले.
बाघ व वैनगंगा नदी महाराष्ट्रातील गोंदिया तसेच मध्य प्रदेशातील बालाघाट जिल्ह्याला विभाजित करते. भौगोलिक दृष्टीकोणातून नदीच्या दोन्ही बाजूला जैवविविधतेत समानता पाहिली जाते. सारस पक्ष्यांना भ्रमंतीकरिता किंबहुना विश्रांतीकरिता हे स्थळ योग्य आहे. म्हणूनच जिल्ह्यात सारस पक्ष्यांचा अधिवास टिकून आहे. 2019 मध्ये गोंदिया जिल्ह्यात 7 तर बालाघाट जिल्ह्यात 9 सारस पक्ष्यांची पिल्ले आढळली असून, नव्या जागी त्यांनी उड्डान केले आहे.
सविस्तर वाचा - ठकबाज प्रीती दास जेलमध्ये क्‍वारंटाईन
गणनेत आढळलेले सारस (जिल्हानिहाय)
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.