लीप वर्ष दिवस

आजच्या दिवसाला एक विशेष खूण करून ठेवा, कारण आता पुन्हा हा दिवस उजाडणार आहे २०२४मध्ये. आपण वापरत असलेल्या ग्रेगरियन दिनदर्शिकेनुसार आजचा दिवस हा लीप ईयर डे आहे, म्हणजे वर्षातला अतिरिक्त दिवस आहे. मराठी विश्वकोशात ‘वर्ष’ अशी एक नोंद आहे. तिथं आपल्याला या जादा दिवसाचं कारण सापडतं. तसंही शाळेत केव्हातरी आपण हे शिकलेलो असतो, चांगलं पाठबिठ करून, टीप लिहून एखाद-दोन मार्कही मिळवलेले असतात, पण आता पटकन विचारलं तर नाही सांगता येत. असो.

पृथ्वीच्या सूर्याभोवती फिरण्याचा काळ आणि ३६५ दिवसांचं वर्ष यांच्यातल्या फरकाचं गणित बिघडू नये म्हणून धरलेला हा जास्तीचा दिवस पुस्तकाचा विषय असू शकेल का, असा विचार मनात डोकावला तो ‘बुकीश’साठी पुस्तकं पाहत असताना कोणीतरी २९ फेब्रुवारीचा उल्लेख केला म्हणून. भरपूर वाचणारे एक दोन मित्र आहेत, त्यांना विचारलं. पटकन काही आठवत नाही, पाहतो अशी उत्तरं आली. आठवणींच्या फायली चाळल्या. फेब्रुवारीच्या २९ तारखेला एखाद्या पुस्तकाच्या नायकाने काही विशेष करामत केल्याचं आठवेना. उत्सुकता स्वस्थ बसू देईना. मग लीप ईयर, लीप ईयरचा जप करत त्या निमित्तानं माहितीच्या महाजालात एक फेरफटका झाला; आणि एकदा नजरेखालून घालायला हरकत नाही अशा पुस्तकांच्या यादीत थोडीशी भर पडली.

- ताज्या बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा ई-सकाळचे ऍप

लीप ईयर डेला वाढदिवस असणाऱ्यांना तो साजरा करण्याची संधी चार वर्षांनी एकदा मिळते याची आपल्याला कल्पना असते, पण आपल्या मित्रांचे वाढदिवस दरवर्षी होतात आणि आपला मात्र कधीतरी एकदाच; हे एखाद्या लहानग्याला कसं समजावून द्याल? आणि वाढदिवस येईल तेव्हा तो नेमका किती वर्षांचा असेल? स्वतः एका लीप ईयर मुलाची आई असणाऱ्या मिशेल व्हिटेकर विनफ्रे यांचं ‘इटस् माय बर्थ डे... फायनली!’ हे पुस्तक या प्रश्नांची उत्तरं देतं.

आयरीश परंपरेनुसार २९ फेब्रुवारी ‘बॅचलर्स डे’ असतो. त्या दिवशी तरुण मुलींना त्यांचा जोडीदार निवडून त्या तरुणाला विवाहाचा प्रस्ताव देण्याचं स्वातंत्र्य असतं. त्या तरुणाचंही त्या मुलीवर प्रेम असेल, तर या दिवशी आलेला प्रस्ताव तो नाकारू शकत नाही. या परंपरेभोवती गुंफलेली ‘लीप ईयर ब्राईड’ नावाची एक कादंबरी सध्या मी माझ्या कधीतरी वाचण्याच्या यादीत नोंदवून ठेवली आहे. या कादंबरीची नायिका चेरी तिच्या वर्तमानपत्राचा बातमीदार असलेल्या मित्रासमोर, डॅनसमोर, विवाहाचा प्रस्ताव ठेवते आणि ते लगेच पळून जाऊन लग्न करतात, असा काहीसा विषय आहे. बघूया कधी हातात येईल ते.

लीप ईयर डे आणि पुस्तकं अशा संबंधानं शोध घेताना आणखी एक पुस्तकवेडी नोंद सापडली. फेब्रुवारी २९ म्हणजे चोवीस तासांचा एक अख्खा अधिकचा दिवस. चार वर्षांनी का असेना, पण वाचणाऱ्याला वाचायला हा एक अख्खा जास्तीचा दिवस मिळतो, असं तुम्हालाही नाही वाटतं?