द्राक्ष विभागातील काही भागांमध्ये बऱ्यापैकी पाऊस झाला. हा पाऊस जास्त कालावधीसाठी टिकून राहिल्याने काही भागांमध्ये अनेक समस्या दिसून येत आहेत. सांगली जिल्ह्यात स्थानिक बाजारपेठेकरिता विशेषतः लांब मण्याच्या द्राक्ष जातींची लागवड आहे. या भागात सोनाका, माणिक चमन, सुपर सोनाका इ. या जाती लागवडीखाली आहेत. या भागातील द्राक्ष बागांच्या पाहणीमध्ये काडीची परिपक्वता व रोगांचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. सुपर सोनाका द्राक्ष बागेमध्ये काडीची परिपक्वता बऱ्याच ठिकाणी ४-५ डोळ्यांपर्यंत दिसत आहे. त्याच बागेमध्ये पानगळसुद्धा बऱ्यापैकी झालेली आहे. या बागेमध्ये पूर्ण पाने खराब झाल्यामुळे पानांची कार्य करण्याची क्षमता संपलेली आहे. त्यामुळे जोपर्यंत नवीन पाने उपलब्ध नाहीत, तोपर्यंत काडीची परिक्वता शक्य नाही. यासाठी पुढील उपाययोजना केल्यास फायद्याचे ठरेल.

काडीची परिपक्वता लांबणीवर जाणे... 
पाहणी केलेल्या या बागेत काडीवरील ४-५ डोळे फक्त परिपक्व झालेत. पुढील काडी पूर्णपणे हिरवी आहे. या काडीवर पानगळसुद्धा तितकीच झाली आहे. जे काही पाने काडीवर शिल्लक आहे, ती पाने कार्य करण्यायोग्य नाहीत. या वेलीवर काडी परिपक्व होण्यास आवश्यक असलेली परिस्थिती उदा. काडीवर सशक्त पानांची उपलब्धता नाही. काही बागेमध्ये वेलीवरील पाने गळालेली आहेत. मात्र काडीच्या शेंड्याकडे नवीन फूट निघाली असून, पूर्ण फूट रोगग्रस्त आहे. अशा परिस्थितीतील बागेत काडीच्या परिपक्वतेसाठी काही महत्त्वाच्या उपाययोजना आवश्यक आहेत. 
 ज्या बागेत काही परिपक्वतेची समस्या आहे, अशा बागेत शेंड्याकडे नवीन फूट वाढवून घ्यावी. ही फूट ८-९ पाने वाढवून घ्यावीत. 
 नवीन फुटी ५ ते ६ पानांवर शेंडा पिंचिंग करून घ्यावे. 
 त्यानंतर बागेत पालाशयुक्त खत (०-०-५०) २ ते २.५ ग्रॅम प्रति लिटर पाणी या प्रमाणे फवारणी करावी. 
 पालाशची फवारणी ३-४ वेळा (४ ते ५ दिवसांच्या अंतराने) करावी. पुढील फवारणीमध्ये खताची मात्रा वाढवून ३ ग्रॅम प्रति लिटर या प्रमाणे करता येईळ. पानांची परिस्थिती पाहून निर्णय घ्यावा. 
 पालाशची जमिनीतून उपलब्धता करण्यापूर्वी बोद मोकळे आहेत. बागेत वाफसा स्थिती आहे, याची खात्री करणे आवश्यक आहे. 
 जमिनीत मुळे बऱ्यापैकी काळी पडलेली आहेत. या भागामध्ये सततच्या पावसामुळे मुळांनी कार्य करणे बंद केलेले दिसते. त्यामुळे अन्नाची उपलब्धता व पुरवठा या गोष्टींचा समतोल वेलीमध्ये दिसत नाही. अशा बागेत थोड्याफार प्रमाणामध्ये ह्युमिक अॅसिडचा वापर करता येईल. 
 पालाश वेलींना सहज उपलब्ध होण्यासाठी पालाश विरघळवणाऱ्या जिवाणूंचा वापरही करता येईल.  बऱ्याच बागेत काडीच्या शेंड्याकडील निघालेली फूट डाऊनी मिल्ड्यूने ग्रस्त झालेली दिसते. यावर शिफारशीत बुरशीनाशकाची फवारणी व्यवस्थित कव्हरेज होईल, अशा प्रकारे करावी. यासाठी एकतर ट्रॅक्टर पहिल्या गिअरवर चालवावा. किंवा गनचा वापर करून सावकाश फवारणी करावी. 
 काही बागेत काडीवरील पाने संपूर्णपणे गळून गेलीत. मात्र काडी परिपक्व झालेली नसल्यामुळे फळछाटणी उशिरा घ्यावी लागेल. अशा बागेत काडीवर शेंडा वाढून घेण्याकरिता कमीत कमी दोन फुटी ५ ते ६ पानांवर पिंचिंग करावी, तर त्या खालची फूट ३-४ डोळ्यांवर पिंचिंग करावी. 

रोगग्रस्त बागांचे नियोजन 
बऱ्याचशा बागेत डाऊनी मिल्ड्यूचा प्रादुर्भाव जास्त प्रमाणात दिसून येतो. या बागेत काडी परिपक्व होण्यासाठी रोगग्रस्त पाने नियंत्रणात असणे महत्त्वाचे आहे. व्यवस्थापनासाठी या बागेत पुढील क्रमाने फवारणीचे नियोजन करावे.  

फवारणी प्रमाण प्रति लिटर पाणी 
 किरालॅक्सिल (४ टक्के) अधिक मॅन्कोझेब (६५ टक्के) (संयुक्त बुरशीनाशक) २.७५ ग्रॅम
 डायमिथोमॉर्फ १ ग्रॅम अधिक मॅन्कोझेब २.५  ग्रॅम (टॅंक मिक्स).  
 इप्रोव्हॅलीकार्ब २ ग्रॅम.  
 इप्रोव्हॅलीकार्ब २ ग्रॅम अधिक प्रोपीनेब दीड ते दोन ग्रॅम प्रति लिटर पाणी (टॅंक मिक्स).  
 ज्या बागेत वरील फवारणींचा फायदा दिसून न आल्यास केवळ अशा ठिकाणी ०.५ टक्के बोर्डो मिश्रणाची फवारणी (त्याचा पीएच ७.५ ते ८) करावी. 
 बागेमध्ये सर्व फवारणी झाल्यानंतर जैविक नियंत्रणावर जोर द्यावा. 

- ०२०- २६९५६०६०, (राष्ट्रीय द्राक्ष संशोधन केंद्र, मांजरी, जि. पुणे)