पतीच्या मृत्यूनंतर महिलांना आधार देण्यासाठी, त्यांच्या उदरनिर्वाहासाठी आणि त्यांना आर्थिकदृष्ट्या साह्य करण्यासाठी राज्यात विधवा महिलांसाठी ‘इंदिरा गांधी राष्ट्रीय विधवा निवृत्तिवेतन योजना’ आणि ‘संजय गांधी निराधार अनुदान योजना’ लागू करण्यात आल्या आहेत.

यातील इंदिरा गांधी राष्ट्रीय विधवा निवृत्तिवेतन योजना ही महिलेच्या पतीच्या मृत्यूनंतर तिला आधार मिळावा, यासाठी लागू करण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत संबंधित महिलेला सरकारतर्फे दरमहा सहाशे रुपये इतकी रक्कम दिली जाते. दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबाच्या यादीत नोंद असलेल्या ४० ते ६५ वर्षांखालील वयोगटातील विधवा निवृत्तिवेतन योजनेअंतर्गत निवृत्तिवेतन मिळण्यास पात्र असतात.

पात्र लाभार्थ्यांना केंद्र सरकारकडून दोनशे रुपये प्रति महिना, तर राज्य सरकारकडून संजय गांधी निराधार अनुदान योजनेअंतर्गत चारशे रुपये प्रति महिना असे एकूण सहाशे रुपये प्रति महिना निवृत्तिवेतन म्हणून दिले जाते. या योजनेअंतर्गत- अर्जदाराने त्या-त्या जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसीलदार, तलाठी कार्यालय या ठिकाणी अर्ज करायचा आहे.

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना ही राज्य पुरस्कृत योजना आहे. या योजनेअंतर्गत राज्यातील निराधार व्यक्तींना दरमहिना आर्थिक सहाय्य ‘निवृत्तिवेतन’ करून करण्यात येते. योजनेअंतर्गत निराधार विधवा (आत्महत्या केलेल्या शेतकऱ्यांच्या विधवांसह) महिलांना आर्थिक साह्य केले जाते.

यात पात्र होणाऱ्या कुटुंबात एक लाभार्थी असल्यास सहाशे रुपये प्रतिमहिना, तर एका कुटुंबात एकापेक्षा जास्त लाभार्थी असल्यास नऊशे रुपये प्रति महिना इतके आर्थिक साह्य दिले जाते. यासाठी अर्जदाराने जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसीलदार, तलाठी कार्यालयात अर्ज करणे आवश्यक आहे. (शब्दांकन : मीनाक्षी गुरव)