पुसद (जि. यवतमाळ) : तालुक्यात उन्हाळी भुईमुगाच्या पट्ट्यात आता काढणीची धामधूम सुरू आहे. कोरोनामुळे परतीच्या मजुरांची गर्दी गावागावात अचानक वाढली आहे. या मजुरांच्या हातांना काम नसल्याने भुईमूग काढणीसाठी मजुरांमध्ये अक्षरशः रस्सीखेच सुरू आहे. याआधीच्या प्रत्येक हंगामात मजुरांचा तुटवडा भासत होता . कोरोनामुळे परिस्थिती बदलली आणि भुईमुगाचे शेत शिंपण्यासाठी रात्रीच्या अंधारातच मजूर शेत गाठत आहे, असल्याचे चित्र आहे.
पुसद तालुक्यात पूस प्रकल्पामुळे सिंचनाची सुविधा मोठ्या प्रमाणावर उपलब्ध आहे. यावर्षी पूस धरणात पुरेसा पाणीसाठा आहे. शिवाय विहिरींनाही चांगली पाणीपातळी असल्याने उन्हाळी भुईमुगाची एकूण २ हजार ७६१ हेक्टर क्षेत्रावर लागवड करण्यात आली. शेतकरी सिंचनासाठी तुषार पद्धतीचा वापर करून पाण्याची बचत करतात. तसेच प्लास्टिक मल्चिंगचा वापर करून अधिक उत्पादन काढतात. सध्या उन्हाळी भुईमुगाचे पीक परिपक्व झालेले असून शेंगा काढण्याच्या प्रक्रियेला सुरुवात झाली आहे. या भागातील मजुर रोजगाराच्या शोधात मुंबई, पुणे, भिवंडी, नारायणनगर या भागात मोठ्या संख्येने गेल्याने दरवर्षी भुईमुगाच्या काढणीसाठी मजुरांची टंचाई शेतकऱ्यांना भासत असे. दूरवरच्या खेडेगावातून मजुरांना वाहनातून आणावे लागत असे. मजूरांची मिन्नतवारी केल्याशिवाय काढणीचा हंगाम पूर्णत्वास जात नसल्याने भुईमूग उत्पादक शेतकरी चिंतेत होते. यंदा मात्र ही चिंता 'कोरोना इफेक्ट' मुळे संपुष्टात आली.
कोरोनाच्या संसर्गाच्या भीतीमुळे लॉकडाऊन झाले. मजुरांचा रोजगार बुडाला व जिवाच्या आकांताने मजुरांचे मूळ गावांकडे आगमन झाले. होता नव्हता तो पैसा संपला, त्यामुळे रोजगाराची मजूरवर्ग चातकासारखी वाट पाहू लागला. दरम्यान भुईमुगाच्या काढणीचा हंगाम सुरू झाला. ही आयतीच संधी मिळाल्याने भुईमूग काढण्यासाठी शेतकऱ्यांच्या शेतात मजूरांच्या उड्या पडू लागल्या. रोजगार मिळवण्यासाठी मजुरांमध्ये चढाओढ लागली. निंबी शिवारातील शिवराम शेटे व इतर शेतकऱ्यांच्या भुईमुगाच्या शेतात काढणीसाठी न बोलवता मजूर रात्रीच हजर झाले. सकाळ पर्यंत भुईमूग उपटून दुपारपर्यंत शेंगा आपटण्याचे काम आटोपले. ही परिस्थिती सर्व शेतकऱ्यांच्या शेतात भुईमूग काढणी साठी दिसून येत आहे. वेणी खुर्द येथील शारदा गजानन कानडे या महिला शेतकऱ्याच्या अडीच एकरातील भुईमूग काढणी ६० मजुरांनी एकाच दिवसात केली. भल्या पहाटेच मजूरांनी भुईमुगाचे बेड शिताफीने पटकाविले.

सविस्तर वाचा - कोरोना तपासणीत हयगयीला जबाबदार कोण? उच्च न्यायालयाची विचारणा

एक पोती भुईमूग शेंगासाठी सध्या शंभर रुपये मजुरी असून गेल्या वर्षीच्या तुलनेत ती निम्मे असली तरी शेतमालक व मजूर दोघेही खुश आहेत. साधारणतः एकरी भुईमुगाचे उत्पादन २० ते २२ क्विंटल येत असून पाच हजार रुपया पर्यंत प्रतिक्विंटल भाव मिळत आहे. कृषी उत्पन्न बाजार समितीची भुईमूग खरेदी सुरू झाली असून खरीप हंगामासाठी भुईमूग उत्पादक शेतकऱ्यांना थोडाफार दिलासा मिळाला आहे.