Kargil Vijay Diwas : टायगर हिलवर बांधलेले 'इंडिया गेट' आजही अभिमानाने उभे आहे

कारगिल युद्धादरम्यान असे दोन प्रसंग आले, ज्याने युद्धाचा मार्गच बदलून टाकला. प्रथम जेव्हा भारताने टोलोलिंग शिखर काबीज केले आणि दुसरे जेव्हा भारतीय सैनिकांनी टायगर हिलवर कब्जा केला. (Kargil War)

23 वर्षांपूर्वी 26 जुलै 1999 रोजी या दिवशी भारताने पाकिस्तानला हरवून 'ऑपरेशन विजय' यशस्वीपणे पूर्ण केले होते. देशात हा दिवस कारगिल विजय दिवस म्हणून साजरा केला जातो. जेव्हा भारतीय लष्कराने प्रत्युत्तराची कारवाई सुरू केली तेव्हा त्यांची ऑपरेशनल आणि सामरिक तयारी ठप्प झाली. भारतीय लष्कराच्या प्रत्युत्तराला पाकिस्तानकडे उत्तर नव्हते. यामुळेच भारतासोबतच्या चौथ्या युद्धात पाकिस्तानला पराभवाला सामोरे जावे लागले होते.

कारगिल युद्धादरम्यान असे दोन प्रसंग आले होते, ज्यामुळे युद्धाची दिशा बदलली होती. प्रथम जेव्हा भारताने टोलोलिंग शिखर काबीज केले आणि दुसरे जेव्हा भारतीय सैनिकांनी टायगर हिलवर कब्जा केला. पाकिस्तानसाठी ही मानसिक आणि शारीरिक इजा होती, कारण त्यानंतर भारतीय सैनिकांना पाहण्याचा शत्रूचा पर्याय गमावला होता. टायगर हिल 4-5 जुलै 1999 रोजी भारतीय लष्कराने ताब्यात घेतले. युद्धादरम्यान टायगर हिलवर इंडिया गेट बांधले गेले होते, जे आजही तेथे आहे.

काय आहे टायगर हिलच्या 'इंडिया गेट'ची कथा?

वास्तविक, टायगर हिल (Tiger Hill) हे शंकूच्या आकाराचे ५०६२ मीटर उंच शिखर आहे, जे द्रासच्या उत्तरेस काही किलोमीटर अंतरावर असलेल्या शिखरांपैकी एक आहे. टायगर हिल पूर्वेकडून पश्चिमेकडे 2200 मीटरपर्यंत पसरलेली आहे, तर ती उत्तरेकडून दक्षिणेकडे 1000 मीटरपर्यंत पसरलेली आहे. पश्चिमेकडे दोन प्रमुख क्षेत्रे आहेत ज्यांनी युद्धादरम्यान महत्त्वाची भूमिका बजावली. पहिले ठिकाण टायगर हिलच्या पश्चिमेला ५०० मीटर अंतरावर आहे, जे 'इंडिया गेट' म्हणून ओळखले जाते. तर पश्चिमेला 300 मीटर अंतरावर एक पॉइंट आहे, जो 'हेलमेट' म्हणून ओळखला जातो.

कारगिल युद्धादरम्यान, पाकिस्तानने टायगर हिलच्या दक्षिण आणि पश्चिमेकडील भाग व्यापण्यासाठी जड शस्त्रे तैनात केली. पाकिस्तान पश्चिमेकडून रसद आणि साहित्य आणत असे. टायगर हिलच्या पश्चिमेकडील या पॉइंट्सना भारतीय सैनिकांनी ‘टॉप’, ‘कॉलर’, ‘इंडिया गेट’, ‘हेलमेट’ आणि ‘रॉकी नॉब’ अशी नावे दिली होती.

येथे शत्रूचे अस्तित्व असल्याचे भारतीय लष्कराला माहीत होते. अशा स्थितीत जड शस्त्रास्त्रांसह हल्ला झाला आणि त्यानंतर पाकिस्तानी सैनिकांना या भागातून हुसकावून लावले. अशा प्रकारे भारतीय लष्कराला टायगर हिल ताब्यात घेण्यात यश आले. युद्ध संपून 23 वर्षे झाली आहेत. पण, सैनिकांनी नेमलेला 'इंडिया गेट' पॉइंट आजही तसाच आहे.