Qatar History : एकेकाळी गरीब असणाऱ्या कतारचं नशीब पालटवणाऱ्या 'काळ्या' सोन्याची कथा

Qatar History : कतारने हेरगिरीच्या आरोपाखाली 8 भारतीय माजी नौसैनिकांना फाशीची शिक्षा सुनावली आहे. भारताचे परराष्ट्र मंत्रालय या प्रकरणी सक्रिय असून भारतीयांना परत आणण्यासाठी कायदेशीर पर्याय शोधत आहे.

आज कतारची गणना जगातील श्रीमंत देशांमध्ये केली जाते, पण एक काळ असा होता जेव्हा त्याला आखाती देशांमधील गरीब आणि गुलाम देश म्हटले जायचे. मानव विकास निर्देशांक 2023 च्या अहवालात, संयुक्त राष्ट्रांनी कतारला जगातील सर्वोत्तम आणि विकसित अर्थव्यवस्था मानले आहे. देशाचे दरडोई उत्पन्न 51 लाख रुपयांपेक्षा जास्त आहे.

आधी गुलामगिरी, नंतर गरिबी

गुलामगिरीतून बाहेर पडून जगातील श्रीमंत देशांत सामील होण्याचा कतारचा प्रवास सोपा नव्हता. 1850 मध्ये कतार हा देश अस्तित्वात आला. या काळापासून येथे अल-थानी कुटुंबाची सत्ता आहे. पिढ्यानपिढ्या घराण्याचे वारस सत्ता मिळवत राहिले, पण कतारचा संघर्ष सहजासहजी शमला नाही. प्रथम तुर्की आणि नंतर ब्रिटनने गुलाम बनवले. कतार गुलामगिरी आणि गरिबी या दोन्हींशी लढत राहिला. सगळीकडे वाळू दिसत होती. ते एका बाजूला सौदी अरेबियाने वेढलेले होते आणि तीन बाजूंनी समुद्र होते. त्या काळी प्रवाळ व्यापार हा देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा महत्त्वाचा भाग होता.

1971 मध्ये या देशाला स्वातंत्र्य मिळाले. याच्या दोन दशकांपूर्वी येथे बदलाला सुरुवात झाली होती. 1950 मध्ये येथे अनेक ठिकाणी तेल आणि वायूचे साठे सापडले. यानंतर कतारचे नशीब बदलू लागले. कतारचा दर्जा जगात वाढल्याने येथे प्रवासी आणि गुंतवणूकदार येऊ लागले. लोकसंख्या वाढल्याने येथे पैसाही येऊ लागला. 1950 मध्ये येथील लोकसंख्या 25 हजारांपेक्षा कमी होती. 70 च्या दशकापर्यंत हा आकडा एक लाखावर पोहोचला. इंग्रजांपासून स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर तो स्वतंत्र इस्लामिक देश बनला. आज येथे 27 लाखांहून अधिक लोक राहतात.

कतारने तेल आणि वायूने आपल्या अर्थव्यवस्थेचा पाया मजबूत करण्यास सुरुवात केली. परिस्थिती अशी बदलली की देशाच्या चित्रात नवा रंग दिसू लागला. कतारचा दर्जा जगभरात वाढू लागला. व्यवसायाची व्याप्ती वाढली. तेलाच्या व्यतिरिक्त मत्स्य व्यापारामुळे येथील अर्थव्यवस्थेचा वेग आणखी वाढला.

कतारमधील प्रत्येक तिसरा व्यक्ती करोडपती आहे

तेल आणि वायूच्या साठ्यांचा शोध ही कतारसाठी मोठी उपलब्धी मानली जात होती. देशाच्या अर्थव्यवस्थेची व्याप्ती वाढवण्यासाठी येथील राज्यकर्त्यांनी अनेक प्रयत्न केले. त्यामुळे परिस्थिती बदलली आणि कतारने स्वतःची वेगळी ओळख निर्माण केली. आता परिस्थिती अशी आहे की दुबई, सौदी अरेबिया आणि अमेरिकेपेक्षा अधिक श्रीमंत लोक कतारमध्ये राहतात. इथला प्रत्येक तिसरा माणूस करोडपती आहे.

कर भरावा लागणार नाही?

आज कतार नैसर्गिक वायूच्या पुरवठ्याच्या बाबतीत जगातील सर्वात मोठा निर्यातदार देश बनला आहे. यातून मिळणाऱ्या उत्पन्नाचा लाभ येथील लोकांना मिळतो. येथील लोकांना आयकर भरावा लागत नाही. इतर लहान नाममात्र कर आहेत. इतकेच नाही तर कतार आपल्या लोकांना मोफत पाणी, वीज आणि वैद्यकीय सुविधा पुरवतो.