Blood Cancer : ब्लड कॅन्सर कशामुळे होतो, तो वेळीच ओळखता येतो का? 

Blood Cancer : घरी एखाद्याला किरकोळ आजार झाला तर आपल्याला काही वाटत नाही. पण, तेच जर एखाद्याला ब्लड कॅन्सर झाला तर मात्र संपूर्ण घर काळजीत असते. कॅन्सरचे अनेक प्रकार आहेत. या आजारावर औषधे आली असली तरी लोकांमध्ये अजूनही याबद्दल जागरूकता नाही.

लोकांना ब्लड कॅन्सरबद्दल जागरूक करण्यासाठी संपूर्ण सप्टेंबर महिना जगभरात कॅन्सर विरोधी दिन म्हणून साजरा केला जातो. त्यामुळेच आपण हा आजार समजून घेण्याचाही प्रयत्न करत आहोत. कारण ब्लड कॅन्सरचं नाव येताच सर्वात आधी डोळ्यासमोर येतो तो मृत्यू.. परिस्थिती समजून घेऊन मगच या आजाराकडे योग्य पावलं उचलली जातात.

ब्लड कॅन्सर उपचारांच्या मदतीने बरा होऊ शकतो का?. तो टाळता येऊ शकतो. त्यामुळे, ब्लड कॅन्सर म्हणजे काय. त्याचे कारण काय आणि त्याची लक्षणे कशी ओळखावीत. याविषयी सविस्तर जाणून घेऊयात.

ब्ल़़ड कॅन्सर बाबत जयपूर येथील डॉ. प्रीती अग्रवालआणि दिल्ली येथील क्लिनिकल लीड सल्लागार डॉ. सरिता राणी जैस्वाल यांनी काही महत्त्वाच्या गोष्टी आपल्याला सांगितल्या आहेत.

ब्लड कॅन्सर कसा होतो?

शरीराच्या पेशींच्या डीएनएमधील उत्परिवर्तनामुळे रक्त कर्करोगाची सुरुवात होते. हे रक्त किंवा अस्थिमज्जामध्ये असू शकते. ते हळूहळू रक्तामध्ये पसरते आणि पांढऱ्या रक्त पेशींना नुकसान पोहोचवते. यामुळे रक्त पेशी असामान्यपणे वागू लागतात. (Blood Cancer)

ज्यावर आपण नियंत्रण ठेवू शकत नाही. एखाद्या व्यक्तीला हा कॅन्सर का होतो याचे कोणतेही विशिष्ट कारण नसले तरी काही विशिष्ट परिस्थिती त्याला कारणीभूत ठरू शकतात.

• वय

• लिंग

• कौटुंबिक इतिहास

• रासायनिक गोष्टी  

ब्लड कॅन्सरचे तीन प्रकार आहेत

जयपूर येथील डॉ. प्रीती अग्रवाल म्हणतात की, आपण ब्लड कॅन्सरचे मुख्यतः तीन प्रकार आहेत. ज्याला ल्युकेमिया, लिम्फोमा आणि मल्टीपल मायलोमा म्हणतात.

ल्युकेमियाचे दोन प्रकार आहेत एक ज्यामध्ये ब्लड कॅन्सर खूप वेगाने पसरतो आणि दुसरा ज्यामध्ये कॅन्सर हळूहळू वाढतो. नंतर येतो लिम्फोमा, ज्यामध्ये कॅन्सर एका गाठीसारखा होतो. तर, तिसऱ्या प्रकारात हाडांच्या आत असलेल्या भागाला मल्टिपल मायलोमाला कॅन्सर होऊ शकतो. (Health tips)

ब्लड कॅन्सरची सुरुवातीची लक्षणे

डॉ. प्रीती अग्रवाल सांगतात की ब्लड कॅन्सर टाळण्यासाठी काही सुरुवातीच्या लक्षणांची काळजी घेणे आवश्यक आहे. तुमच्या शरीराची रोगांशी लढण्याची क्षमता कमी होते. त्यामुळे तुम्हाला संसर्ग होऊ लागतो.

रुग्णाला अचानक असाधारण थकवा जाणवू शकतो. याशिवाय चक्कर येणे, अशक्तपणा जाणवणे आणि शरीरात सतत जडपणा जाणवणे ही ब्लड कॅन्सरची लक्षणे असू शकतात.

त्वचेवर खाज उठल्यास हलक्या हातांनी खाजवल्यानंतरही शरीर रक्तबंबाळ होत असेल. स्क्रॅचमधून रक्तस्त्राव सुरू होत असेल, तसेच त्वचेवर निळे डाग दिसत असतील. तर ही ब्लड कॅन्सरची सुरुवातीची लक्षणे असू शकतात.

याशिवाय अचानक वजन कमी होणे, खूप थंडी वाजणे, रात्री घाम येणे, हाडांमध्ये वेदना जाणवणे, त्वचेला जास्त खाज सुटणे, भूक न लागणे, मळमळणे, डोकेदुखीची भावना, श्वास घेण्यास त्रास होणे.

लघवीला त्रास होणे, डॉक्टरांशी संपर्क साधा. गिळण्यात अडचण, ओटीपोटात तीव्र वेदना, तोंडात फोड, त्वचेवर लहान लाल ठिपके, खोकला आणि उलट्या यासारख्या समस्या असल्यास ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

डॉ.सरिता राणी जैस्वाल सांगतात की, जर तुम्ही वारंवार आजारी पडत असाल तर तुम्ही काळजी घेणे आवश्यक आहे. कारण ते ब्लड कॅन्सरचेही लक्षण असू शकते. या काळात, तुमच्या शरीरात रोगाशी लढणाऱ्या पांढऱ्या रक्त पेशींच्या कमतरतेमुळे, तुम्हाला वारंवार संसर्ग होण्याची शक्यता असते. म्हणूनच त्याच्या सुरुवातीच्या लक्षणांकडे खूप लक्ष देण्याची गरज आहे.

तसेच, सतत ताप, हाडे दुखणे, नाक, हिरड्या किंवा गुदाशयातून सतत रक्तस्त्राव होणे, स्त्रियांमध्ये मासिक पाळीदरम्यान जास्त रक्तस्त्राव होणे आणि मानेच्या किंवा हाताखाली गुठळ्या किंवा सुजलेल्या लिम्फ नोड्स दिसणे याकडे त्वरित लक्ष देणे आवश्यक आहे. अशा परिस्थितीत विलंब न करता डॉक्टरांशी संपर्क साधावा असा सल्लाही डॉ.सरिता यांनी दिला आहे.