'सीपीआर'मुळे मिळू शकतं जीवदान, सर्वांनीच शिकून घेणं गरजेचं.. जाणून घ्या महत्व

जेव्हा एकाद्या व्यक्तीचे हृदय अचानक धडधडणे थांबते किंवा श्वास घेणे थांबते तेव्हा त्या स्थितीला कार्डियाक अरेस्ट म्हणतात. अशावेळी लगेच सापीआर सुरू केल्यास हृदय पुन्हा सुरू होण्यास मदत मिळते आणि यामुळे व्यक्तीचे प्राण वाचू शकते. यामुळे प्रत्येकाला सीपीआर कसा द्यायचा आणि त्याचे महत्व माहिती असणे गरजेचे आहे.

हृदयविकारचा झटका कधीही आणि कुठेही येऊ शकतो. हृदयविकारा दरम्यान सर्वात पहिले उचलेल पाऊल म्हणजे रूग्णवाहिकेशी संपर्क साधावे आणि सीपीआर (CPR)सुरू करणे, त्यानंतर स्वयंचलित बाह्य डिफिब्रिलेटर (AED) उपकरणाने डिफिब्रिलेशन करणे.

टाईम्स ऑफ इंडियाच्या फेसबुक प्लॅटफॉर्मवर थेट प्रक्षेपित नुकत्याच झालेल्या पॅनेल चर्चेत, दोन प्रख्यात हृदयरोग तज्ज्ञांनी जीव वाचवण्यासाठी कार्डिओपल्मोनरी रिसुसिटेशन (CPR) सुरू करणे महत्वाचे आहे. अनुभव आणि कौशल्य असलेल्या पॅनेलच्या सदस्यांनी सडन कार्डिॲक अरेस्ट (SCA) प्रसंगी सीपीआरचे महत्व सांगितले आहे. SCA आणि सीपीआरबद्दल जनजागृती आणि शिक्षण वाढवण्यासाठी जे आपत्कालीन परिस्थितीत जीव वाचवू शकतात, कार्डिओलॉजिकल सोसायटी ऑफ इंडिया (CSI) ने SATS अकादमीच्या सहकार्याने CALS – CPR लाँच केले आहे.

जेव्हा व्यक्तीचे हृदय अचानक धडधडणे थांबते किंवा श्वास घेणे थांबते तेव्हा हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो. डॉ पीएस बॅनर्जी, कार्डियोलॉजिकल सोसायटी ऑफ इंडियाचे तात्काळ अध्यक्ष, यांनी SCA च्या स्वरूपावर प्रकाश टाकला. सीपीआर सारख्या तत्काळ हस्तक्षेपाशिवाय काही मिनिटांत मृत्यू होऊ शकतो.

डॉ. ए श्रीनिवास कुमार, कार्डिओलॉजिस्ट, सदस्य – कार्डिओलॉजिकल सोसायटी ऑफ इंडिया, एससीए संबंधी रोगनिदानविषयक प्रश्नाला संबोधित करताना म्हणाले, “अनेक घटक अचानक हृदयविकाराच्या जोखमीला (SCA) कारणीभूत ठरतात. यामध्ये हृदयाच्या अंतर्निहित स्थितींचा समावेश होतो. जसे की कोरोनरी धमनी रोग, मागील हृदयविकाराचा झटका, हार्ट फेल होणे आणि काही आनुवंशिक हृदय विकार होय. धूम्रपान, अल्कोहोल सेवन, पौष्टिक आहाराचा अभाव, शारीरिक हालचालींचा अभाव, तणाव, अपुरी झोप आणि लठ्ठपणा यासारखे जीवनशैली घटक देखील SCA चा धोका वाढवतात. याव्यतिरिक्त, उच्च रक्तदाब, उच्च कोलेस्ट्रॉल पातळी आणि मधुमेह महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. यापासून दूर राहण्यासाठी नियमितपणे व्यायाम करावा, संतुलित आहार, पुरेशी झोप आणि मद्यपान टाळावे.

हृदयविकाराचा झटका आलेल्या व्यक्तीला शक्य तितक्या लवकर सीपीआर सुरू करणे आवश्यक आहे. कार्डिओलॉजिकल सोसायटी ऑफ इंडियाचे तात्काळ अध्यक्ष, हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ पीएस बॅनर्जी यांनी सांगितले आहे. जर व्यक्तीला जीवनाची कोणतीही चिन्हे दिसत नाहीत, जसे की श्वासोच्छ्वास होत नाही, कारण काहीही असो, सीपीआर सुरू करावे. जर तुम्हाला गरज असेल तर, व्यावसायिक वैद्यकीय मदतीची वाट पाहत असताना सीपीआर सुरू करा."

कार्डिओलॉजिकल सोसायटी ऑफ इंडियाचे सदस्य, हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. ए श्रीनिवास कुमार यांनी सांगितले की सीपीआर कोणीही सुरू करू शकतो. "याला वैद्यकीय प्रशिक्षणाची आवश्यकता नाही, जरी औपचारिक CPR प्रशिक्षण नक्कीच परिणामकारकता वाढवते. ज्या व्यक्तीला हृदयविकाराचा झटका आला असेल त्याला व्यावसायिक मदत येईपर्यंत महत्त्वपूर्ण समर्थन प्रदान करण्यासाठी साध्या CPR मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करू शकतात. जेवढ्या जास्त लोकांमध्ये सीपीआरची जागृकता वाढेल तेवढे हृदयाच्या आपत्कालीन परिस्थितीला हाताळू शकतील.

"तुमचे हात जीव वाचवू शकतात. CPR शिका!!!" पॅनेल चर्चा जागरूकतेचे प्रतीक म्हणून काम करते. ज्याने व्यक्तींना त्यांच्या समुदायाच्या कल्याणाची जबाबदारी घेण्यास उद्युक्त केले. प्रख्यात हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. पीएस बॅनर्जी आणि डॉ ए श्रीनिवास कुमार यांनी शेअर केलेल्या अंतर्दृष्टीने अचानक हृदयविकाराचा सामना करण्यासाठी सीपीआरचे महत्त्व सांगितले आणि जीव वाचवण्यात प्रत्येक व्यक्तीची महत्त्वाची भूमिका स्पष्ट केली.