चेक बाऊन्स झाल्यास काय होते? समजून घ्या तुमचे कायदेशीर अधिकार

धनादेश (Cheque) विविध प्रकारच्या व्यवहारांसाठी वापरले जातात जसे की, कर्जाची परतफेड, पगार देणे, फी भरणे इत्यादीसाठी केला जातो. चेकवर बँकांद्वारे प्रक्रिया केली जाते आणि ते दररोज सेटल केले जाते. चेक वापरुन केले जाणारे पेमेंट विश्वसनीय माणले जाते, पेमेंट करण्याचा तो एक चांगला आणि सुरक्षित मार्ग आहे. दरम्यान चेकचा गैरवापर टाळण्यासाठी चेक क्रॉस चेक करणे नेहमीच महत्वाचे ठरते.

चेक बाऊन्स झाल्यास काय होते?

एखाद्यानं कुठल्याही व्यवहारात चेक दिल्यानंतर, तो चेक बाऊन्स (Cheque Bounce:) होण्याची प्रकरणे खूप सामान्य आहेत. काहीवेळा असे दिसून येते की, चेकची रक्कम दिली जात नाही आणि चेक बाऊन्स होतो त्यानंतर बँक तो परत करते. चेक बाऊन्स झाल्याची माहिती चेक देणाऱ्यास देणे बंधनकारक आहे. जर चेक स्विकारणाऱ्याला एका महिन्याच्या आत पेमेंट मिळाले नाही, तर अशा परिस्थितीत चेक देणाऱ्यास कायदेशीर नोटीस पाठविली जाते. नोटीस मिळाल्यानंतर, नोटीस मिळाल्याच्या दिवसापासून 15 दिवसांच्या आत त्याने पैसे भरले नाहीत, तर तो कायद्यानुसार दंडनीय गुन्हा आहे. परंतु दुसरीकडे, धनादेशाची रक्कम 15 दिवसांत भरल्यास कर्जदारावर कोणताही गुन्हा केला जात नाही.

नोटीसमध्ये 15 दिवसांचा कालावधी उलटून गेल्यापासून एक महिन्याच्या आत चेक स्विकारणारा मॅजिस्ट्रेट कोर्टात तक्रार दाखल करू शकतो. त्यानंतरही चेक न मिळाल्यास किंवा रक्कम भरता आली नाही, तर चेक देणाऱ्यावर गुन्हा दाखल केला जाऊ शकतो. निगोशिएबल इन्स्ट्रुमेंट ऍक्ट 1881 च्या कलम 138 नुसार, चेक बाऊन्स होणे हा दंडनीय गुन्हा आहे आणि तो दोन वर्षांपर्यंतच्या कारावास आणि दंड किंवा दोन्ही शिक्षेस पात्र आहे. कोणत्याही चेकची मर्यादा फक्त 3 महिन्यांसाठीच राहते, त्यानंतर ही मुदत संपते.