Gandhi Jayanti : बापू पहाटे चारला उठायचे अन्... अशी होती आयुष्यभर तंदुरुस्त राहिलेल्या गांधीजींची दिनचर्या

सत्य आणि अहिसेंच्या मार्गाने देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी झटणारे महात्मा गांधी अनेकांचे आदर्श आहेत. त्यांचे विचार आणि त्यांची शिस्तप्रियता हे गुण त्यांच्याकडून शिकण्यासारखे आहेत. गांधीजींनी अनेक सत्याग्रह केलेत. कित्येक किलोमीटर पायी चालत यात्रा काढल्या. त्यांच्या आरोग्याबाबत बोलायचे झाल्यास त्यांच्याकडून अनेक गोष्टी शिकण्यासारख्या आहेत.

रोग हा माणसाच्या चुकीच्या सवयींचा परिणाम असतो आणि जो चुका करतो त्याला त्याचे परिणाम भोगावे लागतात असे बापूंचे मत होते. गरजेपेक्षा जास्त खाल्ले तर अपचन होईल, असा तर्क होता. यावर उपचार करण्यासाठी, उपवास करणे आवश्यक आहे जे त्याला आवश्यकतेपेक्षा जास्त खाण्याची आठवण करून देईल. दैनिक भास्करने दिलेल्या बातमीनुसार आज आम्ही तुम्हाला बापूंची 17 तासांची दिनचर्या कशी होती, हे सांगणार आहोत.

इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकलच्या गांधी अँड हेल्थ @ 150 या पुस्तकातील त्यांच्या दैनंदिन दिनचर्येचा अहवाल आणि निसर्गोपचार तज्ञ डॉ. किरण गुप्ता यांचे ज्ञान आणि अनुभव-

17 तासांची दिनचर्या: पहाटे 4 वाजता उठणे आणि रात्री 9 वाजता झोपणे

पहाटे 4: बापू झोपीतून उठायचे

एक्सपर्ट व्ह्यू: निसर्गोपचार आणि आहारतज्ञ डॉ. किरण गुप्ता यांच्या मते, पहाटे ४ वाजता वातावरणातील ऑक्सिजन शुद्ध होते. जेव्हा ते शरीरात पोहोचते तेव्हा ऊर्जा बाहेर पडते आणि हिमोग्लोबिन वाढते. थकवा जाणवत नाही. डिप्रेशन, दमा यांसारखे आजार जवळ येत नाहीत. ही बापूंची खासियत होती. ते उत्साही होते, कधीही थकले नाहीत आणि त्यांचे व्यक्तिमत्व सकारात्मक राहिले.

4.20 am: सकाळी प्रार्थना, पत्रव्यवहार कार्य

एक्सपर्ट व्ह्यू: सकाळच्या प्रार्थनेने मनाला शांती मिळते आणि हे तुमच्या वागण्यातही दिसून येते. मन जितके शांत असेल तितके शब्द अधिक शक्तिशाली होतील. बापूंच्या पत्रव्यवहारातील प्रत्येक शब्दाला खोल अर्थ होता.

सकाळी 7.00: 5 किमी चालल्यानंतर नाश्ता. आश्रम, भांडी साफ करणे. धान्य दळणे आणि भाज्या चिरणे

एक्सपर्ट व्ह्यू: मॉर्निंग वॉक केल्याने शरीर आणि मन दोघांनाही ऊर्जा मिळते कारण शरीरातील ऑक्सिजनची पातळी वाढते. थकवा दूर होऊन शरीराला ताजेतवाने वाटते. बापूंना सकाळी आश्रमाची साफसफाई करण्याची आणि भाज्या चिरण्याची सवय होती.

सकाळी 8.30: महत्वाच्या लोकांना भेटणे, लेखन कार्य किंवा वाचन

एक्सपर्ट व्ह्यू: लोकांना भेटणे, समस्यांवर विचार करणे आणि वाचन आणि लेखन यामुळे त्यांचे मन सक्रिय होते. अशा छोट्या छोट्या सवयींमुळे त्यांचे व्यक्तिमत्व दिवसेंदिवस सुधारण्यास मदत झाली.

सकाळी 9.30: सूर्यप्रकाशात तेलाने मालिश आणि स्नान

एक्सपर्ट व्ह्यू: शरीरात कॅल्शियम शोषून घेण्यासाठी व्हिटॅमिन डी आवश्यक आहे. हाडे मजबूत करण्यासाठी बापू सकाळी सूर्यप्रकाशात तेलाने मसाज करायचे कारण त्यातून व्हिटॅमिन डी मिळत असे. वर्ध्यातील सेवाग्राममधली ती जागा जिथे बापू सूर्यस्नान करून मसाज करायचे.

सकाळी 11.00 : दुपारचे जेवण

एक्सपर्ट व्ह्यू: निसर्गोपचारामध्ये, सूर्याच्या तीव्रतेनुसार आहार घेण्याचा सल्ला दिला जातो, जसे की सकाळी नाश्ता कमी खाणे आणि दुपारी पोटभर जेवण. 11 वाजता अन्न खाल्ल्याने पचनक्रिया मजबूत होते, कारण अन्न पचायला पुरेसा वेळ मिळतो.

दुपारी 4.30 : सूत कातणे

एक्सपर्ट व्ह्यू: सूत कातणे हे त्यांच्या दैनंदिन दिनचर्येचा एक भाग होता ज्यावरून असे दिसून येते की जीवनात नियम आणि त्याग सोबत शिस्त असणे देखील महत्त्वाचे आहे.

संध्याकाळी ५.००: संध्याकाळचा नाश्ता

एक्सपर्ट व्ह्यू: लोकांशी सतत संपर्क साधल्यानंतर आणि त्यांच्याशी संवाद साधल्यानंतर ऊर्जा टिकवून ठेवण्यासाठी, ते त्यांच्या संध्याकाळच्या स्नॅकमध्ये बहुतेक फळे आणि सुका मेवा खात असे.

संध्याकाळी 06.00: संध्याकाळची प्रार्थना आणि भाषण

एक्सपर्ट व्ह्यू: प्रार्थना ही मानसिक उर्जेचा स्रोत देखील आहे. लोक त्यांची भाषणे उत्सुकतेने ऐकत.

संध्याकाळी 06.30: संध्याकाळचा फेरफटका

एक्सपर्ट व्ह्यू: दिवसभराचे काम पूर्ण केल्यानंतर, बापू संध्याकाळी चालायला जायचे.

संध्याकाळी 9.00: झोपण्याची तयारी

एक्सपर्ट व्ह्यू: निसर्गोपचार आणि आयुर्वेदाने असेही म्हटले आहे की सकाळी लवकर उठणे आणि झोपणे हा चांगल्या जीवनशैलीचा एक भाग आहे. त्यांनी अनेकदा आठवड्यातील अपूर्ण काम सोमवारपर्यंत पूर्ण केले.