भाद्रपद महिन्यातील चतुर्थीला पार्थिव सिद्धिविनायकाचे व्रत करून त्याचे पूजन करण्याची परंपरा आहे. भाद्रपद महिना हा मुख्यत्वे भद्रकृत्यांचा म्हणजे कल्याण व मंगलकारक म्हणून त्यास भाद्रपद म्हणतात. .Ganesh Chaturthi 2025: गणेशाचं प्रतिकात्मक रूप म्हणजे ‘सुपारी’, जाणून घ्या महत्व अन् इतिहास.वास्तविक चैत्रापासून फाल्गुनापर्यंत प्रत्येक शुक्ल व कृष्ण पक्षातील चतुर्थीला गणपतीची आराधना करण्यास सांगितलेली आहे. भाद्रपदातच गणेश उपासनेचे विशेष महत्त्व का आहे? भारत कृषिप्रधान देश असून, भाद्रपद महिन्यामध्ये वर्षाऋतू सुरू असतो. वर्षाऋतुमध्ये शेतीच्या दृष्टीने कोणतीही विघ्ने शेतकऱ्यांवर व भारतवर्षावर येऊ नयेत यासाठी प्रामुख्याने विघ्नहर्त्या श्री गणेशाची उपासना भाद्रपद महिन्यात किंबहुना वर्षाऋतूत केली जाते. भारतभूमीवर आत्तापर्यंत आलेली संकटे प्रामुख्याने चातुर्मासाच्या म्हणजे आषाढी ते कार्तिकी एकादशी या कालावधीत आलेली आहेत. .विशेषतः देव व असूर यांची युद्धे असो, अतिवृष्टी-अनावृष्टी यांसारखी संकटे. चातुर्मास हा दक्षिणायनामध्ये येतो व दक्षिणायन ही देवांची रात्र व दैत्यांचा दिवस असतो असे काळाचे गणित सूर्यसिद्धांतात सांगितले आहे.‘मासैर्द्वादशभिर्वर्षं दिव्यं तदह उच्यते । सुरासुराणामन्योऽन्यमहोरात्रं विपर्ययात् ॥‘या चातुर्मासाच्या कालावधीत आसुरीशक्ती, नकारात्मक शक्ती विशेष प्रबळ असल्यामुळे या काळात आपण विविध देवतांची उपासना करत असतो व याच कारणास्तव विशेषतः भाद्रपदात विघ्नहर्त्या गणेशाची उपासना सर्वत्र केली जाते. .Ganesh Chaturthi 2025 : गणेशाची सर्व व्रते ही चतुर्थी तिथीलाच का? गणेश उपासनेत ‘चतुर्थी’चे असे आहे महत्त्व.चतुर्थी या तिथीलाच गणपतीची उपासना का करतात ? याचे कारण असे की प्रत्येक तिथीच्या काही विशिष्ट देवता पुराणात सांगितलेल्या आहेत. त्यामध्ये चतुर्थी तिथीची देवता गणपती असल्याने गणपतीची सर्व व्रते, पूजन इ. चतुर्थी तिथीला साजरी करण्यात येतात.भाद्रपद शुक्ल चतुर्थीला पार्थिव सिद्धिविनायकाची पूजा सर्वत्र करण्यात येते त्यामध्ये सुवर्ण, चांदी, तांबे इत्यादी धातूंची गणेशाची प्रतिमा पूजावी किंवा मातीच्या गणेश प्रतिमेचे पूजन करावे असं या व्रतामध्ये सांगितलेले आहे. .ज्या मूर्तीचे पूजन या दिवशी करायचे आहे ती अंगठ्याच्या पेरापासून ते एक वितीपर्यंतच्या उंचीची असावी असे शास्त्रात सांगितलेले आहे. ही मूर्ती एकदंत म्हणजे एक दात असणारी, सुपासारखे कान असणारी, गजमुख असलेली, पाश व अंकुश ही आयुधे धारण केलेली, त्रिनेत्र असणारी असावी. गणपती प्रतिष्ठापनेच्या दिवशी प्रातःकाळी उठून तिळाचा कल्क अर्थात तिळाचे उटणे अंगाला लावून स्नान करावे. त्यानंतर शुचिर्भूत होऊन गणपतीच्या मूर्तीची विधिवत प्राणप्रतिष्ठा करावी. प्राणप्रतिष्ठेसाठी राहुकाळ, भद्रा, लाभमुहूर्त, शुभमुहूर्त, अमृतकाळ यांसारख्या गोष्टी विचारात घेऊ नयेत. थोडक्यात मंगलमूर्तीची प्राणप्रतिष्ठा अतिशय आनंदी वातावरणात करावी..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
