स्त्रिया आणि मानसिक आरोग्य

- डॉ. मलिहा साबळे, मानसिक आरोग्यतज्ज्ञ, संस्थापक व संचालक - द हेल्दी माइंड

चांगले मानसिक आरोग्य असलेल्या स्त्रिया आनंद आणि दुःख, राग आणि उत्साह या सर्व गोष्टी निरोगी मार्गांनी अनुभवू शकतात. मानसिक आरोग्य राखण्याबाबतचे काही पैलू आपण गेल्या भागात बघितले. आता इतर काही पैलू बघूया.

हार्वर्ड स्टडी ऑफ ॲडल्ट डेव्हलपमेंट या ७५ वर्षांच्या संशोधन प्रकल्पाने कुटुंबातील दोन हजारांहून अधिक सदस्यांचे अनुसरण केले आणि हे उघड केले, की मजबूत नातेसंबंध केवळ दीर्घायुष्यच नव्हे, तर अधिक महत्त्वाचे म्हणजे निरोगी आणि आनंदी असतात. याव्यतिरिक्त, आपली मूल्ये आणि आपले विश्वास यांच्यावर विचार करणे महत्त्वाचे आहे. सकारात्मक गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करणे, तुमच्या जीवनात कृतज्ञता ओळखणे आणि व्यक्त करणे या गोष्टी अधिक आशावादी मानसिकता वाढवतात.

विविध घटक तुमच्या मानसिक

कार्यावर आणि आरोग्यावर परिणाम करू शकतात. हे घटक निद्रानाशापासून इटिंग डिसॉर्डरपर्यंत कोणतेही असू शकतात. तुमच्या मानसिक स्वास्थ्याच्या स्थितीनुसार, तुम्ही निरोगी सवयींनी तुमचे स्वास्थ्य वाढवू शकता. तुम्हाला तुमच्या मानसिक आरोग्याच्या सद्यःस्थितीबद्दल काळजी वाटत असल्यास, अनुभवी आरोग्यसेवा व्यावसायिकांची मदत घ्या.

मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी चांगल्या सवयी प्रत्येक स्त्रीसाठी वेगळ्या दिसतील. उदाहरणार्थ, काही स्त्रिया शांतपणे स्नान करून आणि पुस्तक वाचून आराम करतात, तर काही शारीरिक हालचालींद्वारे ताण सोडवतात.

मानसिक आरोग्यासाठी हे करा :

• नियमित व्यायाम करा.

• माइंडफुलनेसचा सराव करा (क्षणात जगणे).

• रोज आठ तासांची झोप घ्या.

• तुमच्या आयुष्यातील गोष्टींबाबत आणि लोकांबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करा.

• स्वतःबद्दल आणि इतरांबद्दल सकारात्मक गोष्टी सांगा.

• नवीन मित्र आणि कनेक्शन बनवा.

• तुम्हाला आवडणाऱ्या कामांमध्ये सहभागी व्हा.

अर्थात, तुम्हाला औदासिन्य किंवा चिंता विकार यांसारख्या स्थितीचा सामना करावा लागत असेल, तर या निरोगी सवयी पुरेशा नसतील. स्त्रियांना अनेकदा पुरुषांपेक्षा वेगळ्या मानसिक आरोग्याच्या आव्हानांचा सामना करावा लागतो. हार्मोन्समधील बदलांमुळे प्रसूतीनंतरचे नैराश्य, रजोनिवृत्तीदरम्यान नैराश्य किंवा प्रीमेन्स्ट्रुअल डिसफोरिक डिसऑर्डर (PMDD) होऊ शकते. महिलांना मानसिक आरोग्याची परिस्थितीही वेगळ्या प्रकारे अनुभवावी लागते. औदासिन्यामुळे काही पुरुष रागाने वागू शकतात, तर स्त्रियांना थकवा, दुःख आणि प्रेरणाच्या अभावाची शक्यता असते.

मानसिक आरोग्यासाठी उपचार

तुम्ही किंवा तुमच्या प्रिय व्यक्तीला मानसिक आरोग्याच्या आव्हानांना सामोरे जावे लागत असेल, तर तुम्ही मदत नक्की घ्या. तुमचे आरोग्य तज्ज्ञ तुम्हाला अशा साधनांशी जोडू शकतात, जे तुम्हाला मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी नवीन सवयी शिकण्यास मदत करू शकतात.