लॉकडाऊन : अभ्यासासोबतच प्रेरणादायी पुस्तकांचेही वाचन

नांदेड : मातृत्व अथवा पितृत्व ही तर निसर्गाची देण. पण साजाण पालकत्व मात्र प्रयत्नपूर्वक मिळवावं लागतं. बालसंगोपन क्षेत्रात खूप संशोधन झाले आहे. आपल्याला जसे वाढविले गेले, त्याच पद्धतीने जर मुलाला वाढविले तर पदरी निराशा पडण्याचा संभव आहे. कारण काळ झपाट्याने बदलत असल्याने अनेक समस्या तयार झालेल्या आहेत. या समस्या कशा सोडवायच्या, याचा मार्गच अनेक पालकांना सापडत नाही.

मात्र, अशा पालकांना मुलांमध्ये बदल पाहिजे असतो. काही पालक मुले जसजसे मोठे होईल तसतशा समस्या आपोआप सुटतील, चिंता करायची गरज नाही, अशा चुकीच्या विचारात असतात. अनेक पालक मुलाला थेट कृती करायला सांगत असतात. मात्र, यातून काही इनपुट निघत नाही. शेवटी निराशा पदरी पडते. त्यासाठी मुलांकडून इनपुट््स हवे असतील तर तसे संस्कार (उदा. उभ्यासाचे महत्त्व, खेळाचे महत्त्व आदीं) त्यांच्या मनावर होणे गरजेचे आहे. 

हेही वाचा - चार एकर पपईच्या क्षेत्रावर फिरवले रोटाव्हेटर

बालविकासामध्ये पहिली सहा वर्षे सगळ्यात महत्त्वाची आहेत. याकालावधीत मुले ९० टक्के हे अनुकरण व अनुभवातून शिकत असते. फक्त दहा टक्के शिक्षण हे पालक बोलतात, त्यातून शिकले जाते. पालकांची तक्रार असते की, खूप समजावून सांगितले, पण ऐकतच नाही. तो ऐकणारच नाही. कारण त्याच्या शिक्षणाचा फक्त दहा टक्के भागच ऐकण्याने येत असतो.

पालकांनी आत्मपरीक्षण करावी
आपले मुल सुदृढ, गुणवान व्हावे, असे कोणाला वाटणार नाही? पण त्यासाठी मुलाला त्या गोष्टीचे, गुणाचे माॅडेल द्यायला हवे. तरच त्याचा प्रभाव पडेल. नुसते सांगून प्रभाव पडणार नाही. वडील र सकाळी आठ वाजता उठत असतील, जेवताना किरकिर करत, ताटात अर्धवट टाकत असतील, पत्नीशी भांडत असतील तर त्याचा मुलांवर काय संस्कार होईल? याचे पालकांनी आत्मपरीक्षण केले पाहिजे.

हे देखील वाचाच - गरजू कुटुंबांच्या मदतीला मराठा सेवा संघ

शिक्षा वर्तनावर असावी
उत्तव सवयी, शिस्त लावायची म्हणजे काही प्रमाणात शिक्षा आलीच. शिक्षेचे काही नियम पाळले तर ती उत्तम निकाल देऊ शकते. शिक्षा ही शारीरिक नसावी. ताबडतोब असावी. गुन्हाचे प्रमाणात असावी. वडिलांच्या मूडवर नसावी. शिक्षा त्याच्या वर्तनावर असावी. मुलांवर नसावी. पालकांच्या स्वभावावरून (१) प्रेमळ व डळमळीत (२) प्रेमळ व खंबीर (३) कठोर व खंबीर (४) कठोर व डळमळीत अशा चार गटांती वर्गीकरण करता येईल.
- डाॅ अश्विनी एस. देशमुख