विशेष स्टोरी : श्री गुरुग्रंथ साहिबमध्ये महाराष्ट्राच्या या संतांच्या दोह्यांचा समावेश; जाणून घ्या, त्या संतांची महती

हिंगोली : तालुक्यातील नर्सी नामदेव येथील वारकरी संप्रदायाचे धर्म संस्थापक संत नामदेव महाराज यांची कीर्ती महाराष्ट्रातच नाही तर भारतात पसरली आहे. त्यांची अभंगरचना समाजासाठी त्यांनी सांगितलेला भक्तीचा मार्ग मानव कल्याणाच्या दिशेने नेणारा आहे. संत नामदेवांच्या जन्मस्थानाला व महाराष्ट्रातीलच नव्हे तर संबध भारत देशातून विशेष करुन पंजाब प्रांतातून हजारोंच्या संख्येने भाविक दर्शनासाठी येत असतात. 

संत नामदेव महाराज हे आद्यकीर्तनकार म्हणून वारकरी संप्रदायात ओळखले जातात. त्यांनी राष्ट्रीय पातळीवर पंजाबमध्ये जाऊन ऐतिहासिक कार्य केले. शिखधर्मीयांचा पवित्र धार्मिक ग्रंथ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या श्री गुरुग्रंथ साहिबमध्ये संत नामदेवांच्या दोह्यांचा समावेश आहे. त्यामुळे पंजाबमधील भाविकांनी घुमान या ठिकाणी भगत शिरोमणी नामदेव यांच्या नावाने गुरुद्वारादेखील उभारला आहे. त्यामुळे पंजाबसह देशभरातून येणारे शीख भाविक अगोदर संत नामदेव महाराज यांच्या मूळ घरी जाऊन त्यांच्या प्रतिमेचे दर्शन घेतात. त्यानंतर संत नामदेव महाराज यांच्या मंदिराकडे दर्शनासाठी जातात.

संत नामदेव महाराज यांचा पालखी सोहळा आषाढीनिमित्त पंढरपूर येथे जातो

तसेच मंदिरात जयंतीसाठी हजारो भाविक दर्शनासाठी मोठी गर्दी करतात. होळीनंतर येणाऱ्या पापमोचनी एकादशीला येथे यात्रा भरते. ही यात्रा मिठाची यात्रा म्हणून परिचित आहे. मागच्या पंचवीस वर्षांपासून संत नामदेव महाराज यांचा पालखी सोहळा आषाढीनिमित्त पंढरपूर येथे जातो. या पालखीचे पहिले रिंगण हिंगोलीत, दुसरे अंबेजोगाई तर तिसरे रिंगण जवळबन येथे होते.

संत नामदेव महाराज यांचे मूळ घर राष्ट्रीय स्मारक म्हणून १९९९ मध्ये घोषित
 

दरम्यान, राज्य शासनाने पर्यटकांसाठी आठ मजली राष्ट्रीय संत स्मारकाचा नियोजित आराखडा तयार केला. मात्र यासाठी अद्याप निधी मिळाला नाही. भक्तांच्या वर्गणीतून संत नामदेव मंदिराचा नव्याने जीर्णोद्धार करण्यात आला आहे. शासनाने संत नामदेव महाराज यांचे मूळ घर राष्ट्रीय स्मारक म्हणून १९९९ मध्ये घोषित केले आहे. आठ मजली इमारतीचे बांधकाम या ठिकाणी मंजूर करण्यात आले आहे. प्रत्येक मजल्याला संतांची नावे देण्याचेही ठरविण्यात आले. मात्र, निधी उपलब्ध झाला नसल्याने भाविकांसाठी कोणत्याच सुविधा उपलब्ध नाहीत. कयाधु नदीच्या काठावर असलेले हे मंदिर पर्यटनस्थळ म्हणून प्रसिद्ध आहे.

संपादन- प्रल्हाद कांबळे