मुंबई : महिलांमध्ये निरोगी रक्तदान होणे गरजेचे

मुंबई : रक्तदान करण्यात पुरुषांच्या तुलनेत कायमच स्त्रियांचे  प्रमाण अत्यल्प नोंदले गेले आहे. त्यासाठी अनेक कारणे जबाबदार आहेत. पण, आता महिलांमध्ये निरोगी रक्तदान होण्याची मागणी वाढू लागली आहे. नॅशनल ब्लड ट्रान्सफ्युजन कौन्सिलनुसार, १८ ते ६५ वयोगटातील महिला दर चार महिन्यांनी रक्तदान करू शकतात. निरोगी खाल्ल्याने निरोगी रक्त निर्माण होण्यास मदत होते आणि सर्व अवयव उत्तम ठेवण्यास मदत होते. एका अहवालानुसार सर्व वयोगटातील ६३% महिलांना अॅनिमिया आणि १५ वर्षांखालील ४६% मुलींना अॅनिमिया आहे. यातून खाण्याच्या सवयी आणि चांगले पोषण निरोगी रक्तदान करण्यावर परिणाम करू शकतात.

राष्ट्रीय कुटुंब आरोग्य सर्वेक्षण ३ नुसार ५५% पेक्षा जास्त स्त्रिया १५ ते ४९ वर्षे वयोगटातील अशक्त आहेत. तर, राष्ट्रीय कुटुंब आरोग्य सर्वेक्षण ४ नुसार, भारतातील गर्भ धारण वयातील एक चतुर्थांश महिला कुपोषित आहेत, त्यांचा बॉडी मास इंडेक्स १८.५ किलोग्रॅम पेक्षा कमी आहे. राष्ट्रीय कुटुंब आरोग्य सर्वेक्षण ५ (२०१९-२०२१) नुसार, ६ ते ५९ महिने वयोगटातील मुलांमध्ये अॅनिमियाचे प्रमाण सुमारे ६७% आहे जे किशोरवयीन मुलींमध्ये ५९% आहे, १५-१९ वर्षे वयोगटातील किशोरवयीन मुलांमध्ये ३१% आहे. गर्भवती नसणाऱ्या महिलांमध्ये अशक्तपणाचे प्रमाण ५७% आहे.

पोषण, सूक्ष्म पोषक घटकांच्या सेवनाबाबत जागरूकता आणि रक्तदानावरील गैरसमज कमी करून रक्तदान वाढीमध्ये मोठा बदल होऊ शकतो. स्त्रियांच्या पोषणामध्ये विशेषत: मातांना पौष्टिक आहार मिळणे आवश्यक आहे. तरुण मातांना अतिसूक्ष्म पोषक तत्वांसह अन्नपदार्थांबद्दल जागरूक करणे आवश्यक आहे, विशेषत: जे शारीरिक मेहनतीचे काम करतात. शारीरिक मेहनतीचे काम करणाऱ्या महिलांसाठी एकात्मिक बाल आणि माता विकास योजना राबवण्यात यावी ज्यामध्ये रक्तदानाबाबत सामान्य जागरूकता निर्माण होईल. प्रक्रिया केलेल्या अन्नामध्ये अ, ब, ड, ई सारख्या सूक्ष्म पोषक घटकांसह आहारातील पूरक आहाराचा समावेश करणे आणि त्यांच्याभोवती जागरूकता निर्माण करणे महत्वाचे ठरेल. तरच, महिलांमध्ये रक्तदानाचे प्रमाण वाढेल असे ग्लोबल रुग्णालयाच्या इंटर्नल मेडिसीन विभागाच्या वरिष्ठ सल्लागार डाॅ. मंजूषा अगरवाल यांनी सांगितले.