घराची राखण करणाऱ्या कुलुपाच्या निर्मितीची कथा...

मथळा वाचून आश्‍चर्य वाटेल, की अशी कोणती निर्जिव वस्तू आहे की, ती एखाद्या कुटुंबातील सदस्याप्रमाणे घराची राखण करते. जास्त विचार करू नका, मी कुलपाबद्धल बोलतोय. कुलपाच्या भरवशावर आपण निर्धास्त राहतो. मग ते कुलूप घराचे असो किंवा दुकानाचे असो. कुलूप नसते तर काय झाले असते, याची कल्पनाच करता येत नाही. घराचे, वास्तूचे, मालमत्तेचे संरक्षण करणारे कुलूप हे गर्भश्रीमंतापासून ते गरीब व्यक्तींकडे हमखास आढळून येणारी वस्तू आहे. प्रत्येक व्यक्ती कुलूप हाताळतो, परंतु ते कुलूप तयार कसे होत असेल, त्याला किती वेळ लागतो, मुळातच कुलूप कशापासून तयार होते आणि कोठे तयार होते, याबाबत सर्वांनाच माहित असेल असे नाही. आपल्याकडे उत्तर प्रदेशातील अलीगड ही कुलूपनगरी म्हणून ओळखली जाते. तर दक्षिणेतील डिंडिगूळ ही कुलपाची आणखी एक नगरी आहे. अलीकडच्या काळात अत्याधुनिक तंत्रज्ञानामुळे कुलपाची निर्मिती होऊ लागल्याने पारंपरिक कुलूप उद्योगाला घरघर लागली आहे. उत्तर प्रदेशात योगी आदित्यनाथ सरकारने अलीगडच्या कुलूप उद्योगाच्या विकासासाठी योजना आखली आहे, परंतु डिंडिगूळच्या उद्योगाकडे राज्यकर्ते फारसे सकारात्मक नसल्याचे दिसून येते.