मंजुनाथ शेट्टी ते मंजम्मा जोगती!

कर्नाटकमधील लोकनृत्य कलाकार मंजम्मा जोगती यांना राष्टपतींच्या हस्ते नुकताच पद्म श्री पुरस्कार देऊन सन्मानित करण्यात आले. पदर घेऊन राष्ट्रपतींची दृष्ट काढण्याच्या खास पद्धतीमुळे त्या आणखी चर्चेत आल्या. हा व्हिडिओ समाज माध्यमावर फारच चर्चेचा विषय ठरला. आज मंजम्मांची चर्चा सगळीकडे होत आहे, कारण त्यांना पद्म श्रीने सन्मानित करण्यात आले आहे. लोकनृत्यातील त्यांच्या योगदानाबद्दल त्यांचा गौरव करण्यात आला आहे. पण इथवरचा त्यांचा प्रवास साधा-सोपा नसून आपल्या कल्पनेपलीकडचा आहे.

जन्मदात्या आई-वडिलांनी साथ सोडली. जगण्यासाठी भीक मागण्याची वेळ आली. मला आवड होती म्हणून नाही तर भूक भागविण्यासाठी एक आधार म्हणून मी नृत्य शिकले. आणि या नृत्याच्या बळावरच जगणं सुसह्य झालं, असं मंजम्मा सांगतात.

मंजम्मा यांचा १८ एप्रिल १९६४ रोजी बेल्लारी जिल्ह्यातील कल्लुकंब या गावात झाला. त्यांचं नाव मंजुनाथ शेट्टी होतं. त्यांनी दहावीपर्यंतचं शिक्षण घेतलं आहे. आपल्या सुरवातीच्या आयुष्याबद्दल मंजम्मा सांगतात की, त्यांना पंधराव्या वर्षांपासून मुलींमध्ये राहायला, खेळायला आवडायचे. तेव्हापासून त्यांनी स्वतःला एक महिला असल्यासारखे वाटू लागले. हावभावही महिलांसारखेच होते. किशोरवयीन अवस्थेत असताना यामुळे त्यांचे आई-वडील चिंतित होते. त्यांनी अनेक डॉक्टरांना दाखवलं. मंदिरांमध्ये अनुष्ठान केलं. पण काही फरक पडला नाही. तेव्हा त्यांच्या घरच्यांना कळलं की माझ्यात ‘ट्रांसजेंडर’चे गुण आहेत. १९७५ मध्ये मला हुलीगेयम्मा मंदिरात घेऊन गेले. जिकडे ‘जोगप्पा’ बनण्याची दीक्षा दिली जाते.