फुटबॉल : वर्षभरात ५ पराभव, सुनील छेत्रीपलीकडे नवी फळी नाही, भारताचे भविष्य अंधारमय का आहे?

किशोर पेटकरमागील वर्षभराचा विचार करता, भारतीय फुटबॉलमधील एकंदरीत चित्र निराशाजनक असल्याचे जाणवते. सलग सहा आंतरराष्ट्रीय सामने भारतीय संघ विजयाविना (५ पराभव, १ बरोबरी) आहे. पुन्हा भरारी घेण्यासाठी भारतीय फुटबॉल संघाला दर्जेदार स्ट्रायकरसह आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे खेळाडू शोधावेच लागतील. .जागतिक फुटबॉलमध्ये भारतीय संघाचे स्थान तसे नगण्यच. मात्र मागील काही वर्षांपासून आश्वासक चित्र तयार होत असल्याचे दिसत असतानाच गेल्या काही महिन्यांत अचानक घसरगुंडी पाहायला मिळाली. कामगिरीला उतरती कळा लागली. यावर्षी जानेवारीत झालेल्या आशिया करंडक स्पर्धेसाठी भारतीय संघ पात्र ठरला, परंतु तिन्ही सामन्यांत पराजयाला सामोरे जावे लागले आणि ऑस्ट्रेलिया, उझबेकिस्तान व सीरिया या संघांविरुद्ध गोल नोंदविण्यातही अपयश आले.मार्च महिन्यात पुन्हा एकदा भारतीय फुटबॉल संघ आंतरराष्ट्रीय फुटबॉल मैदानावर दिसला. फिफा विश्वकरंडक २०२६ आणि एएफसी आशिया करंडक २०२७ या दोन्ही स्पर्धांच्या संयुक्त प्राथमिक पात्रता फेरीच्या दुसऱ्या टप्प्यात भारतीय संघ अफगाणिस्तानविरुद्ध खेळला. अफगाणिस्तानच्या तुलनेत भारतीय फुटबॉल संघ बलाढ्य गणला जातो. फिफाच्या जागतिक मानांकनात मार्चमध्ये भारत ११७व्या, तर अफगाणिस्तान १५८व्या स्थानी होता. दशकभराच्या कालावधीत अफगाणिस्तानला भारताला नमविणे शक्य झाले नव्हते. या पार्श्वभूमीवर क्रोएशियन इगोर स्टिमॅक यांच्या मार्गदर्शनाखालील भारतीय संघ अफगाणिस्तानविरुद्धच्या दोन्ही लढती जिंकून विश्वकरंडक पात्रतेचे आव्हान कायम राखण्याचे संकेत होते. प्रत्यक्षात मैदानावर उलटेच घडले. २१ मार्च रोजी सौदी अरेबियात झालेल्या लढतीत अफगाणिस्तानने गोलशून्य बरोबरीसह एका गुणाची कमाई केली, तर २६ मार्च रोजी परतीच्या लढतीत गुवाहाटी येथे २-१ असा सनसनाटी निकाल नोंदविला. या दोन्ही निकालांमुळे भारताचे गणित विस्कटले आणि पुढील वाटचाल खडतर बनली. पात्रता फेरीच्या अ गटातून बलाढ्य कतारने अगोदरच चारही सामने जिंकून विश्वकरंडक पात्रतेच्या तिसऱ्या फेरीत प्रवेश केला आहे. अफगाणिस्तानविरुद्ध दोन लढतीतून फक्त एक गुण मिळाल्यामुळे भारताची विश्वकरंडक पात्रता संकटात सापडली आहे. त्यांचे अफगाणिस्तानइतकेच चार गुण असून कुवेतचे तीन गुण आहेत. पात्रतेच्या पुढील लढतीत भारत घरच्या मैदानावर कुवेतविरुद्ध सहा जून रोजी आणि कतारविरुद्ध कतारमध्ये ११ जूनला सामना खेळेल. आता भारताला इतर संघांच्या निकालांवरही अवलंबून राहावे लागेल. .आशिया करंडक स्पर्धेतील, तसेच अफगाणिस्तानविरुद्धच्या अपयशामुळे भारतीय संघाचे प्रशिक्षक इगोर स्टिमॅक यांच्याविरुद्ध टीकेची झोड उठली आहे. त्यांच्या भवितव्याविषयी चर्चा करण्यासाठी अखिल भारतीय फुटबॉल महासंघाला (एआयएफएफ) पाच सदस्यीय समिती नियुक्त करावी लागली. गुवाहाटीतील पराभवानंतर भारतीय फुटबॉल चाहते रागावले, त्यांनी स्टिमॅक यांच्या विरोधात घोषणाही दिल्या. प्रत्यक्षात स्टिमॅक यांना वगळून दुसऱ्या प्रशिक्षकाला आणणे तेवढे सोपे नाही. कारण ३ ऑक्टोबर २०२३मध्ये स्टिमॅक यांना प्रशिक्षकपदी मुदतवाढ देण्यात आली. त्यांचा करार जून २०२६पर्यंत आहे. एआयएफएफ स्टिमॅक यांना प्रतिमाह २५ लाख रुपये मोबदला देते. त्यांचा करार अर्ध्यावर संपुष्टात आणताना तीन महिन्यांची नोटीस देणे, तसेच नुकसानभरपाईअंतर्गत बाकी कालावधीतील वेतनही द्यावे लागेल. स्टिमॅक यांना पदावरून घालविण्यासाठी एआयएफएफला सहा कोटी रुपयांचे नुकसान सहन करावे लागण्याचे अंदाज आहेत. स्टिमॅक यांनी स्वतःहून राजीनामा द्यावा असा विचार पुढे आला असून, त्यासंदर्भात चर्चा करण्यासाठी पाच सदस्यीय समिती नेमण्यात आली आहे. स्टिमॅक यांना मुदतवाढ मिळाली तेव्हा साजी प्रभाकरन एआयएफएफचे सचिव होते, विश्वासभंग केल्याचा ठपका ठेवून एआयएफएफने प्रभाकरन यांना गेल्या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये पदच्युत केले. या सर्व घडामोडींच्या पार्श्वभूमीवर सध्या भारतीय फुटबॉलमध्ये गुंता जास्तच वाढलेला आहे. .एकंदरीत चित्र निराशाजनकमागील वर्षभराचा विचार करता, भारतीय फुटबॉलमधील एकंदरीत चित्र निराशाजनक असल्याचे जाणवते. भारतीय संघ सलग सहा आंतरराष्ट्रीय सामने विजयाविना (५ पराभव, १ बरोबरी) आहे. ही कामगिरी निश्चितच टोचणारी आहे. सांघिक पातळीवर आक्रमणात भारतीय संघ अजूनही केवळ सुनील छेत्रीवरच अवलंबून आहे. प्रशिक्षक स्टिमॅक यांनासुद्धा ही बाब खटकते, पण त्यांच्यापाशीही पर्याय नाहीत.आंतरराष्ट्रीय फुटबॉलमध्ये यशस्वी ठरण्यासाठी हमखास गोल करणारा हुकमी स्ट्रायकर संघात हवाच. सुनील छेत्रीचा अपवाद वगळता भारतीय संघाच्या आक्रमणात सारा अंधारच आहे. गुवाहाटी येथे अफगाणिस्तानविरुद्ध छेत्री आपला दीडशेवा आंतरराष्ट्रीय फुटबॉल सामना खेळला. त्याच्यासाठी वैयक्तिक पातळीवर आणि देशासाठीही हा मोठा बहुमान ठरला. वयाच्या ३९व्या वर्षीय दीडशेव्या लढतीत गोल नोंदवून त्याने आपली एकूण गोलसंख्या ९४वर नेली. छेत्रीची आश्वासक तंदुरुस्ती पाहता तो निवृत्तीपूर्वी शंभर आंतरराष्ट्रीय गोल नोंदवू शकतो, परंतु त्याची जागा घेणारा सक्षम आघाडीपटू देशात आजतरी नाही हे भारतीय फुटबॉलचे मोठे दुर्भाग्य आहे. काही नवोदित, युवा नावे आहेत, परंतु सातत्याचा अभाव आहे आणि हीच प्रत्येक प्रशिक्षकाची मोठी डोकेदुखी ठरलेली आहे. छेत्रीनेही तब्बल सात सामन्यानंतर पहिला आंतरराष्ट्रीय गोल नोंदविला होता.भारतीय कर्णधार गोल नोंदवण्यात कमी पडत असताना इतर खेळाडूंनाही ती पोकळी भरून काढता आली नाही. केवळ एका खेळाडूच्या हिमतीवर आंतरराष्ट्रीय फुटबॉलमध्ये प्रगती साधणे अशक्य आहे, ही बाब स्पष्टच आहे. प्रशिक्षक कोणीही असो, गोल करणारा खेळाडूच नसेल, तर भारतीय फुटबॉल जागतिकस्तरावर दमदार खेळ कसा करणार, याचे उत्तर फुटबॉल महासंघापाशीही नाही.गतवर्षी जूनमध्ये भुवनेश्वर येथे लेबनॉनला हरवून भारताने इंटरकाँटिनेंटल कप जिंकला. या कामगिरीने फिफाच्या जागतिक क्रमवारीत भारताला पहिल्या शंभर संघात जागा मिळाली. त्यानंतर मात्र घसरण होत आता भारत जागतिक मानांकनात ११७व्या स्थानी आला आहे. फेब्रुवारीत संघ १५ क्रमांकांनी खाली आला हे चिंताजनकच आहे. गतवर्षी हांग् चौऊ येथील आशियायी क्रीडा स्पर्धेसाठी संघ निवडताना प्रचंड गोंधळ पाहायला मिळाला, परिणामी कामगिरी निराशाजनक ठरली. किंग्ज कप, मर्डेका कप, तसेच आशिया करंडकातही पराभवांनाच सामोरे जावे लागले. विश्वकरंडक पात्रता फेरीत कुवेतविरुद्धचा विजय वगळता दोन सामने गमावले आणि एक बरोबरी नोंदविली. सुनील छेत्री आता निवृत्तीच्या उंबरठ्यावर आहे. पुन्हा भरारी घेण्यासाठी भारतीय फुटबॉल संघाला दर्जेदार स्ट्रायकरसह आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे खेळाडू शोधावेच लागतील..Gudi Padwa : शेतीसंस्कृतीशी आणि गावमाणसांशी अगदी विविधतेनं जोडून असलेला गुढीपाडवा; मुहूर्ताला कसे ठरतात सालगडी? .संघाने लौकिक गमावलाइगोर स्टिमॅक हे क्रोएशियाचे माजी विश्वकरंडक फुटबॉलपटू. १९९८ साली विश्वकरंडक स्पर्धेत क्रोएशियाने ब्राँझपदक जिंकले, तेव्हा स्टिमॅक संघातील बचावपटू होते. सध्या ५६ वर्षांचे असणाऱ्या स्टिमॅक यांनी मे २०१९मध्ये स्टीफन कॉन्स्टंटाईन यांच्याकडून भारतीय संघ प्रशिक्षकपदाची सूत्रे स्वीकारली. फिफा विश्वकरंडक २०२२ स्पर्धेच्या पात्रता फेरीत स्टिमॅक यांच्या मार्गदर्शनाखाली भारताने आशियायी विजेत्या बलाढ्य कतारला बरोबरीत रोखण्याचा ऐतिहासिक पराक्रम साधला होता. ऑक्टोबर २०२१मध्ये भारताने सॅफ फुटबॉल स्पर्धा जिंकली. स्टिमॅक यांच्या मार्गदर्शनाखाली भारतीय फुटबॉल संघाची प्रगतिपथावरील सुखद वाटचाल सुरू झाली. २०१९ नंतर भारतीय संघ पुन्हा एकदा २०२२मधील आशिया करंडकासाठी पात्र ठरला. मार्च २०२३मध्ये इंफाळमध्ये तीन देशांची स्पर्धा जिंकली. नंतर इंटरकाँटिनेंटल कप पटकावला. कुवेत व लेबनॉन या तुल्यबळ पश्चिम आशियायी देशांचा समावेश केल्यानंतरही भारताने नवव्यांदा सॅफ करंडक पटकावला. मात्र त्यानंतर स्टिमॅक यांच्या मार्गदर्शनाखालील भारतीय संघाच्या कामगिरीला घरघर लागली. १६ नोव्हेंबर २०२३ रोजी कुवेतला नमविल्यानंतर आजवर एकही आंतरराष्ट्रीय फुटबॉल सामना न जिंकलेल्या भारतीय संघाने लौकिक गमावला आहे. मुख्य प्रशिक्षक आणि सपोर्ट स्टाफचे वेतन, तसेच वार्षिक स्पर्धा आणि सराव वेळापत्रकांतर्गत फुटबॉल संघावर प्रतिवर्षी अंदाजे ५० कोटी रुपये खर्च होतात, त्या तुलनेत भारतीय फुटबॉल संघाकडून अपेक्षित, सकारात्मक निकाल काही मिळत नाहीत. त्यामुळे फुटबॉल महासंघाबरोबरच केंद्रीय क्रीडा मंत्रालय व भारतीय क्रीडा प्राधिकरणही (साई) संभ्रमित आहे.-----------------------.फक्त एडिटिंग सॉफ्टवेअर असल्यामुळे कोणी एडिटर होऊ शकत नाही, ही तर गोष्ट सांगण्याची कला ..!.ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

फुटबॉल : वर्षभरात ५ पराभव, सुनील छेत्रीपलीकडे नवी फळी नाही, भारताचे भविष्य अंधारमय का आहे?

किशोर पेटकर

Related Stories