Music : संगीताच्या भाषेत बोलणारी मनं कुठल्याही बंधनापासून मुक्त, सहज विहरत असतात

नेहा लिमयेMusic is a world within itself, with a language we all understand.संगीत हे एक स्वयंपूर्ण विश्व आहे आणि त्याची भाषा शिकावी लागत नाही, तर आपोआप समजते, असा भावार्थ असलेलं हे विधान स्टीव्ही वंडर नावाच्या अमेरिकी संगीतकाराचं आहे. .संगीत किंवा संगीताची भाषा समजणं म्हणजे नक्की काय? त्यातले शब्द, सूर, चाल, ठेका, वाद्यमेळ, भाव यातलं एक काहीतरी, की सगळंच? शिवाय एखादं गाणं किंवा अमुक एक प्रकारचं संगीत आवडायला किंवा न आवडायला आपला मूड कसा आहे, आपण कुणाच्या सहवासात आहोत, कुठल्या जागी आहोत वगैरे बऱ्याच गोष्टी कारणीभूत असतात, त्यांचं काय? मला वाटतं स्टीव्हीला अपेक्षित आहे ते म्हणजे संगीत ज्या भाषेत किंवा ज्या प्रकारचं आहे ती भाषा, त्यातलं शास्त्र आपल्याला कळत नसलं तरी संगीताचा मनावर खोलवर होणारा परिणाम आपल्याला जाणवतो. साधं उदाहरण द्यायचं, तर शास्त्रीय संगीत कळत नाही पण ऐकायला आवडतं, त्यानं शांत वाटतं असं म्हणणारे बरेच आहेत. सुब्बलक्ष्मींच्या कर्नाटकी संगीतातल्या स्तोत्रांनी आपल्यापैकी कित्येकांची पहाट, सकाळ सात्त्विक होते. बिथोवेन, यान्नी, मोझार्ट ट्यून्स ऐकत कामाला बसलं की आपली एकाग्रता वाढल्याचं जाणवतं. रवींद्र संगीत, सूफी संगीतातल्या संथ, निवांतपणामुळे काही क्षण का होईना आजकाल हरवलेला ठहराव अनुभवता येतो. अतीव दुःख (विशेषतः: प्रेमभंगाचं) पचवायला मेहंदी हसन, जगजीत सिंग आणि अलीकडे अरिजित सिंग यांना शरण जावं लागतं. हिंदी चित्रपटसंगीताबद्दल तर बोलायलाच नको, इतकं ते आपल्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग आहे. के-पॉप, टेलर स्विफ्टच्या गाण्यांमध्ये बुडून जेन-झी तर वयाला साजेलशी वेडी, धुंद झालेली दिसते. ही फक्त मोजकी उदाहरणं झाली. .एकूणच लहानपणापासून आपण ज्या वातावरणात वाढतो, तिथल्या भाषेतली, संस्कृतीतली गाणी ऐकण्यापासून आपली सुरुवात होते. जसजसे आपण मोठे होत जातो, तसंतसं त्यात मित्र-मैत्रिणी, शेजारी-पाजारी यांच्या परिघातली, ते ऐकत असलेल्या गाण्यांची भर पडते. पुढे वैयक्तिक आवड-निवड, आयुष्यातले बदल, सारखं नवीन ऐकायची ओढ, देश-विदेशातले प्रवास यामुळे वेगवेगळं संगीत कानावर पडत राहतं. कधी आपण ते आपलंसं करतो, कधी ऐकून सोडून देतो. माझ्यासारख्या ऐंशीच्या दशकातल्या पिढीनं तर आकाशवाणी ते स्पॉटीफाय हा प्रवास केल्यामुळे आम्हाला सगळ्याच दशकांमधलं, माध्यमातलं, प्रकारातलं संगीत जवळचं आहे.आजच्या डिजिटल युगात तर हवं ते संगीत अक्षरशः एका क्लिकवर उपलब्ध आहे. थ्री इडियट्समधल्या सुप्रसिद्ध वाक्यात जरा बदल करून ‘दिलकी बीट से लेकर फोन की प्लेलिस्ट तक सब जगह संगीत है’ असं म्हटलं तर अतिशयोक्ती ठरू नये, नाही का? .एकूणच मनाच्या कुठल्याही अवस्थेसाठी संगीत ही सगळ्यात उत्तम थेरपी आहे. संगीताच्या भाषेत बोलणारी मनं कुठल्याही बंधनापासून मुक्त, सहज विहरत असतात. मुळात तिथं बोलावं लागतच नाही, त्यातली स्पंदनंच सगळं बोलून जातात. दर पंधरा दिवसांनी ज्युकबॉक्स या सदराच्या निमित्तानं आपणही विविध संगीतप्रकार, जुनं-नवं संगीत, त्यातले खुणावणारे थांबे, सुरेख वाटा, काही आडवळणं, किस्से, कहाण्या यांचा शोध आणि आनंद घेणार आहोत. त्या निमित्तानं थोडं जुन्या आठवणीत रमू, कधी नवीन आठवणी तयार करू आणि स्टीव्ह म्हणतो तसं संगीताच्या अद्भुत दुनियेतली भाषा काय सांगते आहे हे पाहू. या कट्ट्यावरून तुमच्याशी गप्पा मारताना कुठलेकुठले तराणे बाहेर पडतायत याची तुमच्याप्रमाणेच मलाही उत्सुकता आहे. चला तर मग! सुरू करूया ‘ज्युकबॉक्स’!(लेखिका व्यवसायाने कंपनी सेक्रेटरी असून संगीत-साहित्य हे त्यांच्या आवडीचे विषय आहेत.)--------------.CRISPR Genes Editing : सिकलसेल रुग्णांसाठी आशेचा किरण; १२ वर्षांच्या मुलावर जेनेटिक थेरपी, जगभराचं परिणामांकडे लक्ष.ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Music : संगीताच्या भाषेत बोलणारी मनं कुठल्याही बंधनापासून मुक्त, सहज विहरत असतात

नेहा लिमये

Related Stories