काळाच्या ओघात वासुदेव लोककलेला अखेरची घरघर 

पुणे - ‘अवो शंकराच्या नावानी, अवो पांडुरंगाच्या नावानी, सकाळच्या रामपाऱ्यामंदी, वासुदेवाचं लेकरू आलं, धर्म पावला, दान पावलं’ असे म्हणत बासरी आणि टाळ वाजवत भल्या पहाटे नाचत येणारा वासुदेव आता दिसेनासा झाला आहे. ‘दात्याला दान पावलं’ म्हणणारी वासुदेवाची गाणी अखेरच्या घटका मोजत आहेत.

- ताज्या बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा ई-सकाळचे ऍप

जुन्या काळात मराठी मुलखातील खेडोपाड्यातील पहाट मोठी देखणी असायची. घराघरांतून जात्यावरची गाणी म्हणत धान्य दळणाऱ्या महिला, गल्लीगल्लीत खांद्यावर कावड घेऊन आडावरून पाणी आणणारी गडीमाणसे अन्‌ त्याच वेळी डोक्‍यावर मोरपिसांची उभट टोपी घातलेला, अंगात विशिष्ट प्रकारचा झगा, पायात घुंगरू, हातात टाळ आणि बासरी घेऊन गाणे म्हणत नाच करणारा वासुदेव दिसायचा.

- पुण्याच्या बातम्या वाचण्यासाठी येथे ► क्लिक करा

अंगणात वासुदेव आला म्हणजे भाग्याची गोष्ट मानली जात असे. कारण त्या रूपाने श्रीकृष्ण घरी आल्याचा आनंद होत असे. त्याचे दर्शन घडले की लहान मुले आनंदून जात. महिला मंडळी सुपातून जोंधळे घालत आणि दान करीत. पुरुष माणसे पैसा देऊन त्याला नमस्कार करीत. वासुदेवही ‘दान पावलं’ म्हणत अंगणात नाच करी. सारे अंगण जसे काही समाधानाने आनंदून जाई.

छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या कालखंडात वासुदेव हा समाजप्रबोधन करणारा समाज म्हणून ओळखला जात होता, पण सध्या या समाजाची दशा झालेली असून या झालेल्या दशेला चांगली दिशा मिळावी यासाठी वासुदेव समाजाकडे सरकारने लक्ष देण्याची गरज असल्याचे समाजबांधवांची मागणी आहे.

आमचा समाज हा महाराष्ट्रातील गावागावांमध्ये सकाळच्या प्रहरी घरोघरी फिरून पाडुरंगावरील अभंग, गवळणी गात दान मागणारा लोककलावंत म्हणून परिचित आहे. काळाच्या ओघात वासुदेव या लोककलेची दयनीय अवस्था झालेली असून, या लोककलाकारांवर उपासमारीची वेळ आलेली आहे. शिक्षण व्यवस्थेत नगण्य संख्या आहे. त्यामुळे आमच्या समाजातील बेरोजगार युवकांची संख्यासुद्धा जास्त असल्याने शासनाने लक्ष देण्याची गरज आहे. 
- संतोष गोरे, वासुदेव कलावंत

Edited By - Prashant Patil