भारतीय लोककथांचे डिजिटल पुनरुज्जीवन

भारत हा सर्वात वैविध्यपूर्ण सांस्कृतिक वारसा असलेल्या देशांपैकी एक आहे. ही विविधता खऱ्या अर्थाने भारतातील भिन्न तरीही एकत्रित असलेल्या समाजांचे चित्र दर्शवते. भारताभरात हजारो वर्षे जुन्या अनेक कलाकृती जपून ठेवल्या गेल्या आहेत.

 या कला प्रकारांमध्ये त्याच्या भाषा, चित्र आणि शिल्पांमधील अभिजात कला, ऐतिहासिक वास्तुशिल्प रचना आणि लोककथांमधील समृद्ध इतिहास यांचा समावेश आहे.

 डिजिटल तंत्रज्ञान आज काळाच्या ओघात गमावलेल्या भारतीय वारशाला पुनरुज्जीवित करण्याची संधी आपल्याला देते.

 भारताचे सांस्कृतिक आधारस्तंभ

सांस्कृतिक वारशाच्या संदर्भात दोन श्रेणी आहेत – मूर्त आणि अमूर्त. मूर्त कलाकृतींमध्ये स्थापत्य रचना, स्मारके आणि ऐतिहासिक स्थळे समाविष्ट आहेत. तसेच, अमूर्त कलाप्रकारात संगीत, चित्रे, शिल्पकला, लोककथा आणि पारंपारिक खेळ यांचा समावेश होतो.

 या सर्व कलाकृतींचे भारताचे सांस्कृतिक स्तंभ टिकवून ठेवण्यात मोलाचे योगदान आहे. आर्थिक पैलू आहे, जो प्रामुख्याने पर्यटन आणि गुंतवणूकीवर अवलंबून आहे. त्याचप्रमाणे, सांस्कृतिक आधारस्तंभांच्या रक्षणामुळे कितीही वर्षे लोटली तरी भारताचा इतिहास टिकवून ठेवण्यास मदत होते.

 लोककथांचे डिजिटल पुनरुज्जीवन

कथाकथन आणि लोककथा हे जगातील सर्वात प्राचीन कला प्रकार आहेत. या कथांचा इतिहासात आपोआप समावेश होतो. मात्र, सध्या  इतिहासाचा सार्वत्रिक ऱ्हास होत असल्याने या लोककथांचे पुनरुज्जीवन करण्याची गरज आहे.

 लेझर स्कॅनिंग आणि फोटोग्रामेट्री सारखे तंत्रज्ञान आधीच पुस्तकांमध्ये लिखित केल्या गेलेल्या कथांचे डिजीटल पुनरुज्जीवन करण्यात मदत करू शकते. कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) सारखी इतर तांत्रिक साधने या पुनर्संचयित आणि अचूक दस्तऐवजीकरण प्रक्रियेत उपयोगी पडू शकतात.

 आभासी वास्तवाच्या युगातील कला

ऑगमेंटेड किंवा व्हर्च्युअल रिअॅलिटी (एआर किंवा व्हीआर) आणि 3डी प्रिंटिंग टूल्स भारतीयांना त्यांच्या कला इतिहासाच्या संपर्कात राहण्यास मदत करू शकतात. डिजिटल प्रक्रियेद्वारे जतन केलेल्या कलेची प्रमुख उदाहरणे म्हणजे मधुबनी किंवा वारली. या कलाकृतींचे सौंदर्य अबाधित राहण्याकरता त्यांच्या केवळ प्रतिकृति प्रदर्शित केल्या जातात अथवा त्या केवळ आभासी गॅलरीमध्ये प्रदर्शित केल्या जातात.

 संगीतातील डिजिटल लहरी

गीतेही निश्चितच एक कथा सांगतात आणि लोककथांमध्ये गीतांचा समावेश असतो. त्यांच्यासोबत असलेल्या गीतांना जपण्याची गरज आहे. ऑडिओ आणि व्हिडीओ तांत्रिक साधने आता यापैकी काही गाणी संग्रहित करण्यात मदत करू शकतात आणि त्यांना सार्वजनिक डेटाबेसद्वारे सामान्य भारतीय लोकांसाठी उपलब्ध करू शकतात.

 डिजिटल मैदानात खेळ

Andar Bahar हे भारतीय इतिहासातील खेळाचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे. हा खेळ भारतीय स्थानिक कॅसिनो, पब, रस्त्यावर आणि अगदी घरांमध्येही लोकप्रिय होता. या पारंपारिक खेळाचे जतन करण्यासाठी, जुगार आणि तत्सम खेळ चालवणार्‍यांनी भूतकाळ आणि आधुनिक तंत्रज्ञान यातील अंतर कमी करण्यासाठी या खेळाचे डिजिटलायझेशन करण्यासाठी पुढाकार घेतला आहे.

उत्तमोत्तम साहित्यिक कलाकृतींचे जतन

पूर्वी  कलाकार आणि लेखक ग्रंथ किंवा पुस्तकांमध्ये साहित्याचे लिखाण करीत असत. तथापि, या साहित्यिक कलाकृतींच्या मर्यादित उपलब्ध प्रतींमुळे, शहरी आणि संशोधन हेतूंसाठी योग्य जतन आणि सुलभता सुनिश्चित करण्यासाठी त्यांना डिजिटल रूपात आणणे आवश्यक आहे. ऑडिओबुक, ई-पुस्तके आणि इतर तांत्रिक साधनांद्वारे, भारतात आता त्यांचे बहुतेक उत्कृष्ट साहित्य ऑनलाइन उपलब्ध आहे.

 शिकण्याची परंपरा - ईवे

भारतीय सांस्कृतिक वारसा पुढील पिढ्यांपर्यंतपोहोचवण्याची गरज आहे. भाषण आणि व्याख्याने अशा काही मार्गांतून आपण हे करू शकतो. अलीकडे, भारतीय परंपरागत ज्ञानावर भर देणार्‍या ऑनलाइन अभ्यासक्रमांमध्ये वाढ झाली आहे.

त्याचप्रमाणे, तुम्ही ऑनलाइन प्रशिक्षकांकडे नोंदणी करून भारतीय योग पद्धतींमध्ये सहभागी होऊ शकता. तसेच, तुम्ही भारतीय शास्त्रज्ञांनी केलेल्या संशोधन माहितीचा अभ्यास करून स्थानिक औषधांचे ज्ञान मिळवू शकता जसे की Ayurveda.

 ओटीटी  प्लॅटफॉर्मवर सिनेमा आणि कथा

भारतीय सांस्कृतिक वारसा सिनेमा नेटवर्क्स आणि नेटफ्लिक्स, एचबीओ आणि डिस्ने+ सारख्या ओटीटी प्लॅटफॉर्मद्वारे डाउनलोड किंवा थेट पाहण्यासाठी ऑनलाइन उपलब्ध असलेल्या चित्रपट आणि मालिकांद्वारे मुख्य प्रवाहात आला आहे. प्रमुख उदाहरणांमध्ये ‘Chak De’ या चित्रपटाचा समावेश आहे.

Disclaimer - Content Produced by Indian Clicks, LL