शास्त्रज्ञांनी बनवलं अनोखं फॅब्रिक; हृदयाचे ठोकेही ऐकू शकणार

अलीकडच्या काळात सतत नवनवीन तंत्रज्ञान समोर येत आहे. आता शास्त्रज्ञांनी आणखी एक आश्चर्यचकीत करणारं संशोधन केलंय. शास्त्रज्ञांनी एक नवीन फॅब्रिक (Fabric) तयार केलं आहे, जे तुमच्या हृदयाच्या ठोक्यासारखे हळू आणि मंद आवाजही ऐकण्यास सक्षम असेल. मायक्रोफोन तसेच स्पीकरप्रमाणे हे फॅब्रिक हृदयाचे ठोके ऐकू शकेल. नेचर या जर्नलमध्ये हा अभ्यास प्रकाशित झाला आहे.

मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (MIT) आणि रोड आयलँड स्कूल ऑफ डिझाईन (RISD) येथील संशोधकांच्या सहकार्याने तयार करण्यात आलं आहे. फॅब्रिक मायक्रोफोनच्या कार्यप्रणालीप्रमाणेच ध्वनीला यांत्रिक कंपनांमध्ये रूपांतरीत करतं आणि नंतर या कंपनांना विद्युत सिग्नलमध्ये ट्रान्सफर करण्यात येत. (Scientists created a special fabric that can hear your heartbeat)

आवाज ओळखू शकणारे मऊ, संवेदनशील आणि टिकाऊ फॅब्रिक तयार करण्यासाठी या टीमला मानवी कानाच्या पडद्यापासून प्रेरणा मिळाल्याचं MIT मधील मटेरियल शास्त्रज्ञ योएल फिंक यांनी म्हटलं. फॅब्रिक बनवणाऱ्या फायबरमधील ‘पीझोइलेक्ट्रिक’ (Piezoelectric) मटेरियल वाकल्यावर इलेक्ट्रिक सिग्नल तयार करतं. त्यामुळे फॅब्रिकलाही आवाजातून इलेक्ट्रिक सिग्नल तयार करता येतात.

“हे फॅब्रिक मानवी त्वचेशी अस्पष्टपणे इंटरफेस करू शकते, ज्यामुळे परिधान करणार्‍यांना त्यांच्या हृदय आणि श्वासोच्छवासाच्या स्थितीवर आरामदायी, सतत, रिअल-टाइम आणि दीर्घकालीन पद्धतीने निरीक्षण करता येते," असे या अभ्यासाचे लेखक, एमआयटीचे वेई यान यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे. आपल्या कानाप्रमाणेच ऐकू येण्याजोग्या आवाजाच्या संपर्कात आल्यावर हे फॅब्रिक कंपन करते.

शास्त्रज्ञांनी तयार केलेले हे फॅब्रिक शांत लायब्ररीपासून ते जड रहदारीपर्यंत सर्व आवाज ऐकू शकते. हे फॅब्रिक श्रवणशक्ती कमी झालेल्या लोकांसाठी श्रवणयंत्र म्हणून काम करू शकते. याचे कारण असे की आवाज कोणत्या दिशेने आला हे समजण्यासाठी ते पुरेसे संवेदनशील आहे.

हे फॅब्रिक अंतराळातील आवाज ऐकण्यासाठी स्पेसक्राफ्टमध्ये (Spacecraft) बसवता येऊ शकतात. इमारतींमध्ये भेगा किंवा ताण शोधण्यासाठी एम्बेड केले जाऊ शकते. तसेच महासागरातील माशांवर नजर ठेवण्यासाठी स्मार्ट जाळ्यातही विणले जाऊ शकते.