त्या तिघांनी मिळून चौथ्या सूर्याला झाकोळले; तीन सूर्यांच्या आकाशगंगेचा शोध

मुंबई : आपण ज्या सौरमालेत राहतो ती आपल्या दृष्टीकोनातून अद्वितीय आहे कारण आकाशगंगेतील विश्वाच्या या एका लहानशा भागामध्ये जीवन अस्तित्वात आहे. सूर्याभोवती सर्व ग्रह फिरत असतात.

एक, दोन नाही तर चार सूर्य असलेल्या प्रणालीची कल्पना करा. प्रणाली एकमेकांच्या जवळ घट्ट वसलेली आहे, आणि खगोलशास्त्रज्ञांचा असा अंदाज आहे या सौरमालेत ४ तारे होते. त्यापैकी एकाला तिघांनी झाकोळून टाकले.

खगोलशास्त्रज्ञांनी प्रथमच एक वेगळी सौरमाला शोधली आहे ज्यामध्ये दोन बायनरी तारे आहेत जे एकमेकांभोवती फिरतात आणि एक मोठा तारा त्या दोघांच्या भोवती फिरतो. HD 98800 हे TW Hydrae नक्षत्रात १५० प्रकाश-वर्षं दूर स्थित आहे.

बायनरी तारे एका दिवसात एकमेकांभोवती प्रदक्षिणा घालतात, जसे पृथ्वी २४ तासांत एक प्रदक्षिणा पूर्ण करते. दोन सूर्यांचे एकत्रितपणे वजत आपल्या सूर्याच्या वस्तुमानाच्या १२ पट आहे.

“आम्हाला माहीत आहे, हा अशा प्रकारचा पहिला शोध आहे. आपल्याला बर्‍याच तृतीयक तारा प्रणाली (थ्री-स्टार सिस्टीम) माहीत आहेत, परंतु त्या सामान्यत: कमी मोठ्या असतात. या तिहेरी प्रणालीतील भव्य तारे एकमेकांच्या अगदी जवळ आहेत, ही एक संक्षिप्त प्रणाली आहे," कोपनहेगन विद्यापीठातील नील्स बोहर संस्थेचे अलेजांद्रो विग्ना-गोमेझ म्हणाले.

तार्‍यांचा बायनरी संच आणि फिरणारा मोठा तार्‍यांचा हा अनोखा संयोग कसा तयार झाला या प्रश्‍नाची उत्तरे शोधण्यासाठी अलेजांद्रो चीनमधील त्यांचे सहकारी संशोधक बिन लिऊ यांच्याशी सहयोग करत आहे. सिस्टीममधील तिसऱ्या ताऱ्याच्या उपस्थितीने संशोधक चकित झाले आहेत, जो आपल्या सूर्याच्या वस्तुमानाच्या १६ पट आहे आणि वर्तुळाकार आतील कक्षेत दोन ताऱ्यांभोवती दरवर्षी सहा वेळा फिरतो.

ही प्रणाली, तिच्या उच्च ब्राइटनेसमुळे, प्रथम हौशी खगोलशास्त्रज्ञांच्या समुदायाने शोधली होती, जे नासाच्या ट्रान्झिटिंग एक्सोप्लॅनेट सर्व्हे सॅटेलाइट वेधशाळेतील डेटा सेटमधून स्कूप करत होते. सुरुवातीला, त्यांना ही विसंगती वाटली आणि व्यावसायिक खगोलशास्त्रज्ञांना माहिती दिली ज्यांनी ती अद्वितीय तिहेरी तारा प्रणाली असल्याची पुष्टी केली.

त्यानंतर दोन संशोधकांनी डेटा कोड केला आणि या परिस्थितीच्या संभाव्य परिणामाचे मूल्यांकन करण्यासाठी सुपर कॉम्प्युटरवर 1,00,000 पुनरावृत्ती केली.

“आता आमच्याकडे या अनोख्या प्रणालीबाबत बहुधा संभाव्य परिस्थितीचे मॉडेल आहे. पण एक मॉडेल पुरेसे नाही. आणि या निर्मितीवर आपण आपला सिद्धांत सिद्ध करू शकतो किंवा सोडवू शकतो असे दोन मार्ग आहेत. एक प्रणालीचा तपशीलवार अभ्यास करत आहे आणि दुसरा ताऱ्यांच्या लोकसंख्येचे सांख्यिकीय विश्लेषण करत आहे.

जर आपण सिस्टममध्ये तपशीलवार गेलो तर आपल्याला खगोलशास्त्रज्ञाच्या कौशल्यावर अवलंबून राहावे लागेल. आमच्याकडे आधीच काही प्राथमिक निरीक्षणे आहेत, परंतु आम्हाला अद्याप डेटामधून जाणे आवश्यक आहे आणि आम्ही त्याचा चांगला अर्थ लावत आहोत याची खात्री करणे आवश्यक आहे,” अलेजांद्रो स्पष्ट करतात.

दोन संशोधक आता या अद्वितीय प्रणालीकडे पाहण्यासाठी जगभरात पसरलेल्या दुर्बिणी आणि वेधशाळांचा शोध घेत आहेत.