नवी दिल्ली - भारत सरकारने नुकतीच घोषणा केली की पुढील राष्ट्रीय जनगणना २०२७ मध्ये पार पडणार आहे. ही बातमी वरकरणी प्रशासनाची एक औपचारिक घोषणा वाटली तरी तिच्या मुळात भारतीय समाजाच्या शाश्वत घडामोडी, लोकसंख्येचं नियोजन, स्थलांतराचे प्रवाह आणि समाजघटकांची सखोल माहिती दडलेली आहे. जनगणना म्हणजे केवळ आकडेवारी नव्हे – ती एका देशाचा आरसा असते. कोण कुठे राहतो, किती शिकलेला आहे, कोणत्या समुदायाचा आहे, कोणत्याही योजना त्याच्यापर्यंत पोहोचल्या का, याचा सखोल मागोवा घेण्याचं हे एकमेव अधिकृत साधन. भारतासारख्या बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक आणि विषमता असलेल्या देशात जनगणना हे समाजशास्त्रीय दृष्टिकोनातून अतिशय महत्त्वाचं साधन आहे.