Sustainability 2.0:
E sakal
श्रीकांत जाधव
अलीकडच्या काही दशकांत “शाश्वतता” हा शब्द सर्वत्र ऐकू येतो. विकास, उद्योग, हवामान बदल, शेती, किंवा अर्थव्यवस्था — प्रत्येक क्षेत्रात तो महत्त्वाचा झाला आहे. मात्र, बऱ्याच वेळा या संकल्पनेचा अर्थ फक्त “नुकसान कमी करणे” इतकाच घेतला गेला आहे.
उदाहरणार्थ — प्रदूषण थांबवणे, ऊर्जा वाचवणे, किंवा पाणी वापर मर्यादित ठेवणे. हे नक्कीच गरजेचे आहे, पण केवळ नुकसान कमी करणे म्हणजेच शाश्वतता नाही. निसर्गाने जे आपल्याला दिले आहे, ते आपण परत द्यायलाही हवे — हा विचार आता केंद्रस्थानी आला आहे. शाश्वततेचा नवा अर्थ असा आहे की आपण नुकसान टाळूनही अधिक चांगले करावे. म्हणजे, नुसते वाईट कमी करण्याऐवजी चांगले घडवण्याची प्रेरणा आपल्यात असावी. उदाहरणार्थ — झाडे तोडण्यापेक्षा अधिक झाडे लावणे, भूजल कमी करण्याऐवजी ते भरून काढणे, आणि कचरा कमी करण्याऐवजी त्याचा पुनर्वापर करणे.