Air Quality Index India
esakal
हिवाळा सुरू होताच भारतीय शहरांवर धुरकट, जाड धुक्याची चादर पसरते. दिल्ली, लखनऊ, पटना, मुंबई अशी अनेक शहरे दररोज एअर क्वालिटी इंडेक्सच्या खराब, अतिशय खराब किंवा गंभीर अशा पातळीवर पोहोचतात. औद्योगिकीकरण, वाढती वाहने, बांधकाम धूळ, कचरा जाळणे आणि जुन्या उर्जास्रोतांमुळे शहरी हवा विषारी बनत चालली आहे. उत्तरेकडील राज्यांत तर पिकांचे जळणे आणि हिवाळ्यातील स्थिर वातावरणामुळे प्रदूषक जमीनीजवळ अडकून बसतात, त्यामुळे प्रदूषणाचे प्रमाण धोकादायक पातळीवर जाते.
आरोग्य, अर्थव्यवस्था आणि आयुष्यावर घातक परिणाम
दूषित हवेचा पहिला फटका बसतो तो मुलांना, ज्येष्ठांना आणि श्वसनविकार असणाऱ्यांना. पी.एम २.५ सारखे अतिसूक्ष्म कण फुफ्फुसात खोलवर जाऊन खोकला, दमा, ऍलर्जी, डोळ्यांची जळजळ, छातीत जडपणा अशा तात्काळ समस्यांना कारणीभूत ठरतात. दीर्घकाळ संपर्क आल्यास हृदयविकार, स्ट्रोक, फुफ्फुसाचा कर्करोग आणि अकाली मृत्यूचा धोका वाढतो. डॉक्टरांच्या मते प्रदूषण म्हणजे हळूहळू देण्यात येणारे विष आहे, जे शरीरावर शांतपणे पण सातत्याने आघात करत राहते.
हवेच्या खराब गुणवत्तेचा आर्थिक परिणामही तितकाच गंभीर आहे. सतत वाढणारा आरोग्यखर्च, रुग्णालयातील वाढलेली गर्दी, कामाचे कमी झालेले दिवस आणि घटलेली उत्पादकता यामुळे शहरांच्या अर्थव्यवस्थेवर प्रचंड ताण पडतो. उद्योगधंदे, पर्यटन आणि वाहतूक व्यवस्थाही याचा परिणाम भोगतात.