पुष्करमध्ये ब्रह्म देवाचे आहे सर्वात जुने मंदिर ! आणि त्यामागे आहे रंजक कथा

जळगाव ः भारत (india) हा धार्मिक देश असून देवी-देवतांची बरेच प्राचिन मंदिर (tempal) आहे. आहे देवी-देवतांचे (god) पूजा देखील तेवढ्याच श्रध्देने दिले जाते. पण विश्वाची निर्मीती करणारा ब्रह्म देव याची पूजा का केली जात नाही, इतर देवी-देवतांच्या मंदिरा प्रमाणे हे ब्रह्म देवाचे मंदिर का दिसत नाही. परंतू ब्रह्मादेवाचे जगभरात मोजकेच मंदिरे असून यात सर्वात प्राचीन पुष्करचे (pushkar) ब्रह्मा मंदिर (Brhama tempal) आहे. तर चला या मंदिराबद्दल जाणून घेवू माहिती.

(India most Famous pushkar Brhama tempa interesting story)

मंदिराची निर्मिती..

भगवान ब्रह्माच्या मंदिरांपैकी पुष्कर मंदिर 14 व्या शतकात बांधले गेले. यात एक सुंदर कोरीव काम केलेले चांदीचे कासव आहे, जो संगमरवरी ओट्आवर ठेवलेला आहे. दान केलेल्या चांदीच्या नाण्यांसह आहेत. मंदिराच्या गर्भगृहात ब्रह्म देवाची पत्नी गायत्री यांच्यासह चार-मुखी मूर्ती आहेत. पुष्करची अनेक देवता इतर देवतांना समर्पित आहेत. वराह मंदिर विष्णूला वन्य डुक्कर (वराह) च्या अवतारात समर्पित आहे. आप्टेश्वर मंदिर हे लिंगम असलेले एक भूमिगत शिव मंदिर आहे. शेवटी, ब्रह्माची पत्नी सावित्रीला समर्पित सावित्री मंदिर ब्रह्मा मंदिराच्या मागच्या टेकडीवर आहे, आणि त्या सरोवराचे सुंदर दिसते.

पौराणिक कथा अशी..

एका आख्यायिकेनुसार, ब्रह्माजींनी एकदा पृथ्वीवरील भक्तांसाठी यज्ञाचा विचार केला. यज्ञाची जागा निवडण्यासाठी त्याने आपले कमळ पृथ्वी लोकांकडे पाठविले आणि कमळ पडल्याची जागा ब्रह्मा देवाने यज्ञासाठी निवडली. हे ठिकाण राजस्थानचे पुष्कर शहर होते, जिथे फुलांचा एक भाग तलावामध्ये पडला होता. यानंतर ब्रह्मा जी यज्ञ करण्यासाठी पुष्कर येथे पोहोचले, परंतु त्यांची पत्नी सावित्री योग्य ठिकाणी पोहोचली नाही. यज्ञाचा शुभ काळ चालू होता, पण सावित्रीला काहीच कळले नाही. सर्व देवी-देवता बलिदानाच्या ठिकाणी पोहोचले. अशा परिस्थितीत ब्रह्मा जींनी नंदिनी गायीच्या तोंडाने गायत्री उघडकीस आणली आणि तिच्याशी लग्न केले आणि शुभ यज्ञाने यज्ञ सुरू केले. थोड्या वेळाने, सावित्री बलिदानाच्या ठिकाणी पोहोचली आणि ब्रह्माच्या शेजारी असलेली दुसरी स्त्री पाहून रागावली. सावित्रीने ब्रह्माला शाप दिला की या पृथ्वीवर कुठेही तुमची पूजा केली जाणार नाही. हा शाप पाहून, जेव्हा सर्व देवी-देवतांनी सावित्रीला विनंती केली तेव्हा त्यांनी ते शाप मागे घेतले आणि सांगितले की ब्रह्मा जी पृथ्वीवरील पुष्करमध्येच पूजा केली जातील. तेव्हापासून हे मंदिर बांधले गेले आहे.

तलावाच्या काठावर मंदिर

ब्रह्मदेवाचे मंदिर पुष्कर तलावाच्या काठावर वसलेले आहे आणि ब्रह्मदेवाच्या सर्वात जुन्या मंदिरांपैकी एक आहे. हे मंदिर दरवर्षी पर्यटक आणि भाविकांना आकर्षित करते. असे म्हणतात की पुष्करचे सौंदर्य पाहून स्वत: ब्रह्मादेव यांनी हे मंदिर निवडले. प्राचीन ग्रंथांनुसार, पुष्कर जगातील एकमेव असे स्थान आहे जेथे ब्रह्माचे मंदिर स्थापित आहे.

मंदिराची रंचना अशी..

पुराणानुसार या मंदिराचे बांधकाम सुमारे २००० वर्षांपूर्वी पूर्ण झाले होते. परंतु मंदिराच्या विद्यमान स्थापत्यशास्त्रानुसार हे मंदिर 14 व्या शतकात बांधले गेले असल्याचे बोलले जाते. पुष्करला मंदिराचे शहर असेही म्हटले जाते, परंतु औरंगजेबच्या कारकिर्दीत येथे बहुतेक हिंदू मंदिरे उद्ध्वस्त झाली. पुष्कर तलाव ब्रह्माच्या कमळाच्या पानांनी बनलेला आहे, जो हिंदूंसाठी एक अत्यंत पवित्र तलाव आहे.