Nashik : शिवशाहीत पराक्रम गाजवणाऱ्या दांडपट्ट्याचा इतिहास उलगडणार

सिन्नर (जि. नाशिक) : शस्त्र आणि युद्ध (Weapons and war) अभ्यासकांच्या संशोधनाला व्यासपीठ मिळवून देण्यासाठी पोलंड येथे पुढील 'इंटरनॅशनल सायंटिफिक रिसर्च कॉन्फरन्स : फेस ऑफ वॉर' या परिषदेचे आयोजन करण्यात आले आहे. युद्ध आणि युद्धाचे पैलू ही परिषदेची मध्यवर्ती कल्पना असून यावर्षीचा संशोधन विषय 'टूल्स ऑफ वॉर' म्हणजेच 'युद्धाची साधने' हा आहे. मूळच्या अहमदनगरच्या व सध्या युनिव्हर्सिटी कॉलेज लंडन येथे पुरातत्वशास्त्रात (archeology) उच्चशिक्षण घेत असलेल्या गिरीजा दुधाट यांच्या 'दांडपट्टा' या शस्त्रावरील शोधनिबंधाची (Dissertation) संशोधन परिषदेसाठी (research conference) निवड झाली आहे. (Girija Dudhat been selected for research conference on weapon Dandpatta Nashik News)

दांडपट्टा हे शस्त्र मराठी इतिहास अभ्यासकांच्या जिव्हाळ्याचा विषय आहे. शिवशाही व त्यानंतरच्या काळात अनेक मराठा सरदारांनी या शस्त्राने युद्धांमध्ये पराक्रम गाजवले होते. महाराष्ट्रामध्ये हे शस्त्र परिचित असले तरी भारताच्या इतर भागात आणि परदेशात दांडपट्टा फारसा ज्ञात नाही. या वैशिष्ट्यपूर्ण शस्त्राची माहिती भारताबाहेरही व्हावी म्हणून सदर परिषदेसाठी दांडपट्टयाची शोधनिबंधासाठी निवड केली. या अभ्यासासाठी दुधाट यांना लंडनमधील विक्टोरिया अँड अल्बर्ट म्युझियम, रॉयल आर्मोरियस तसेच दिल्लीतील नॅशनल म्युझियम, हैदराबादचे सालारजंग म्युझियम या संग्रहालयांची मोलाची मदत झाली आहे. महाराष्ट्र पुरातत्व खात्याचे प्रमुख डॉ. तेजस गर्गे यांचे देखील मार्गदर्शन मिळाले आहे.

"मध्ययुगीन काळात दांडपट्टा केवळ युद्धाचे साधन नाही तर सार्वजनिक सण-समारंभात प्रात्यक्षिकांचाही भाग होते. दांडपट्टा शस्त्राचे विविध ऐतिहासिक, सामाजिक व सांस्कृतिक पैलू या शोधनिबंधातून उलगडले जाणार आहेत. या अभ्यासामुळे दांडपट्याबद्दलचे अनेक गैरसमज दूर होण्यासही मदत होणार आहे."

- गिरीजा दुघाट, शस्र अभ्यासक