Puran Poli History : पुरणपोळी म्हटलं की मराठी पदार्थ म्हणून तोंडी नाव येतं. महाराष्ट्राची पुरणपोळी जगप्रसिद्ध आहे. देशाच्या कानाकोपऱ्यात महाराष्ट्रीतील पुरणपोळीचे गोडवे गायले जातात. महाराष्ट्रात फिरायला येणारे लोक आवडीने पुरणपोळी खाल्ल्याशिवाय जात नाही.

महाराष्ट्राच्या खाद्यसंस्कृतीत मानाचं स्थान असलेली पुरणपोळी जर मराठी पदार्थ नसेल तर...! तुम्ही म्हणाल, हे कसं शक्य आहे? हो, हे खंरय कारण पुरणपोळीच्या इतिहासासंदर्भात अनेक वेगवेगळे दाखले दिले जातात. आज आपण याविषयीच सविस्तर जाणून घेऊया. (Maharashtra Din Puran Poli History Where does Puran Poli originate from)

मराठी सण असो की महाराष्ट्रीय लोकांचा सोहळा पुरणपोळीला मानाचं स्थान आहे. महाराष्ट्रीयन लोकांच्या ह्रदयात राहणारा हा पदार्थ खरंच मराठी पदार्थ नाही. असं म्हणतात की पुरणपोळी पोळी हा पदार्थ मराठी नसून कन्नड पदार्थ आहे. यासंबंधी अनेक पुरावेही सापडतात.

एखादा अमुक पदार्थ हा त्या प्रदेशात जन्माला येणे म्हणजे त्या प्रदेशात त्या अमुक पदार्थासाठी मिळालेलं साहित्य मोठ्या प्रमाणात असणे, हे एक कारण असतं. पुरण पोळीला लागणारी हरभरा डाळ ही प्रामुख्याने कर्नाटकात पिकते त्यामुळे पुरण पोळीचा जन्मही कर्नाटकात झाला असं म्हटले जाते.

व्यापारी देवाणघेवाण आणि महाराष्ट्र कर्नाटक लोकांची देवाणघेवाण यामुळे हा पदार्थ महाराष्ट्रात पोहल्याचे सांगितले जाते.

याशिवाय अनेक ग्रंथांमध्येही पुरणपोळीचा उल्लेख करण्यात आलेला आहे. कर्नाटकमध्ये १२ व्या शतकातील ‘मंसोलस्सा’ या ग्रंथात पुरण पोळीचा उल्लेख करण्यात आला होता. १३व्या शतकात ज्ञानेश्वरी ग्रंथातही पुरणपोळीचा उल्लेख आढळतो तर १४व्या शतकात ‘मनुचरित्र’ या तेलगू ग्रंथातही पुरणपोळीचा उल्लेख दिसून येतो.

याशिवाय १६व्या शतकात लिहिलेल्या ‘भावप्रकाश’ या ग्रंथातही गोड पोळीचा उल्लेख करण्यात आलाय. पेशवेकाळातही पुरणपोळ्या बनवल्या जायच्या, असा उल्लेख आढळतो. त्यामुळे पुरण पोळी नेमकी कुठली, हा वादच नाही पण महाराष्ट्रात ती रुजली हे जास्त महत्वाचं आहे आणि फक्त रुजलीच नाही तर महाराष्ट्राच्या खाद्यसंस्कृतील अव्वल स्थानावर आहे.

मराठी पदार्थ म्हणून आणि महाराष्ट्राची ओळख म्हणून पुरण पोळीच्या गोडव्याची चर्चा सातासमुद्रापलीकडे आहेत. पुरण पोळी महाराष्ट्राच्या खाद्यसंस्कृतीची ओळख आहे आणि जरी पुरण पोळीचा जन्म कर्नाटकामधील असला तरी महाराष्ट्राने पुरण पोळीची ओळख कमावली आहे. पुरण पोळीला जपले आहे.