यावर्षीच्या शांततेच्या नोबेल पुरस्काराची घोषणा झाली आहे. इराणमधील महिलांच्या हक्कांसाठी काम केलेल्या नरगिस मोहम्मदी यांना हा पुरस्कार मिळाला आहे. एक मेडल आणि सुमारे 8.33 कोटी रुपये असं या पुरस्काराचं स्वरुप आहे.

इराणमधील महिलांच्या हक्कासाठी काम केलेल्या नरगिस यांना सरकारने अटक केली होती. इराण सरकारच्या विरोधात प्रपोगंडा पसरवण्याच्या आरोपाखाली त्यांना 31 वर्षे तुरुंगवास आणि 154 चाबकाचे फटके अशी शिक्षा सुनावण्यात आली होती. 51वर्षांच्या नरगिस या अजूनही इराणमधील तुरुंगात कैद आहेत.

नरगिस या डिफेंडर ऑफ ह्यूमन राईट सेंटर या संस्थेच्या उपप्रमुख आहेत. 2003 सालच्या नोबेल शांतता पुरस्कार विजेत्या शिरीन एबादी यांनी या संस्थेची स्थापना केली होती. नरगिस यांना आतापर्यंत 13 वेळा अटक करण्यात आली आहे, तर पाच वेळा त्यांना दोषी ठरवण्यात आलं आहे.

सप्टेंबर 2022 मध्ये महसा जिना या कुर्दिश तरुणीचा पोलीस कोठडीत मृत्यू झाला होता. यानंतर इराणमध्ये पोलीस आणि सरकार विरोधात मोठं आंदोलन सुरू झालं होतं. यामध्ये मोठ्या प्रमाणात महिलांचा सहभाग होता. या आंदोलकांवर इराण सरकारने मोठ्या प्रमाणात अत्याचार केले, ज्यात 500 हून अधिक आंदोलकांचा मृत्यू झाला होता.

आतापर्यंत या आंदोलनामध्ये 20 हजारांहून अधिक लोकांना अटक करण्यात आली आहे. यामध्ये नरगिस मोहम्मदी सहभागी झाल्या होत्या. त्यांनाही यात अटक करण्यात आली. नरगिस यांनी व्हाइट टॉर्चर नावाचं एक पुस्तकही लिहिलं आहे. यामध्ये त्यांनी तुरुंगातील आपले अनुभव आणि इतर कैद्यांच्या कथा लिहिल्या आहेत.