इंदापूर - शेतकऱ्याचा संसाराचा गाडा हाकणारा शेतीपूरक दूध व्यवसाय दुष्काळामुळे संकटात सापडलेला आहे. पशुखाद्याचे भाव गगनाला भिडले असून, एका जनावरास प्रतिदिन १५० रुपये चाऱ्याचा खर्च होत आहे. त्यामुळे दुष्काळात पशुधन कसे जगवायचे? या विवंचनेत शेतकरी आहेत. त्यातच तालुक्‍यात अद्याप एकही चारा छावणी सुरू झाली नाही. त्यामुळे मे व जून महिना कसा काढायचा? या कल्पनेने शेतकरी हवालदिल झाले आहेत. 

चालू वर्षी भीषण दुष्काळ पडल्याने नीरा भीमा खोरे, खडकवासला व नीरा डावा कालव्यावर अवलंबून असणारे तालुक्‍यातील बहुतांशी तलाव कोरडे पडले आहेत. त्यामुळे जनावरांच्या चारा व पाण्याचा प्रश्न गंभीर बनला आहे. त्यातच कडब्याचा भाव पंचवीस रुपये प्रती पेंडी झाला आहे. गेल्या वर्षी सातशे ते साडेसातशे रुपयास मिळणारी गहू भुशाची गोणी आता एक हजार रुपये झाली आहे. सोळा रुपये प्रति किलो मिळणारी सरकी पेंड आज सव्वीस रुपये किलोपेक्षा जास्त दराने विकली जाते. 

मका भरडा, गव्हाचा भुसा, सरकी पेंड या सारख्या पशुखाद्यांच्या दरात महागाईमुळे दुप्पट वाढ झाली. एकीकडे शेतीमालास भाव नाही, तर दुसरीकडे उत्पादन खर्चसुद्धा निघत नसताना पशुखाद्य दरवाढीचा फटका शेतकऱ्यांना बसला आहे. दूध व दुधभुकटीस सरकारने हमीभाव घोषित करावा, पशुखाद्याच्या किमती नियंत्रणात ठेवाव्यात, अशी मागणी दूध उत्पादक शेतकरी व दूधभुकटी उत्पादक उद्योजकांकडून होत आहे. 

जनावरे पाहुण्यांच्या दावणीला 
पशुखाद्याच्या भाववाढीमुळे दूध व्यवसायाचे अर्थकारण कोलमडून गेले आहे. त्यामुळे दुभती जनावरे सांभाळण्यासाठी शेतकऱ्यांना तारेवरची कसरत करावी लागत आहे. काही शेतकऱ्यांनी पशुधन पाणी असणाऱ्या पाहुण्यांकडे; तर काहींनी भाकड जनावरांना बाजाराचा रस्ता दाखविला आहे. मिळेल त्या भावाने पशुधन विकण्यात येत आहे. 

पशुखाद्य दरवाढीमुळे चालू परिस्थितीत जनावरे सांभाळणे अवघड झाले आहे. सरकारचे या व्यवसायावर नियंत्रण आहे. ग्राहकांना दुधाचे दर परवडावेत, यासाठी सरकार काळजी घेते. मात्र, जनावरांच्या पशुखाद्याच्या किमती आवाक्‍यात राहण्यासाठी सरकार प्रयत्न करताना दिसत नाही. 

दुधाचे पैसे हे चारा, पाणी व खाद्यास पुरत नाहीत. वैरण आणि पशुखाद्य खरेदी करणे शेतकऱ्यांच्या शक्तीपलीकडे गेले आहे. पशुधन कसे सांभाळायचे हाच प्रश्न सतावत आहे. 
- अजित शिंगाडे, पशुपालक