कऱ्हाड - वाढलेले चाऱ्याचे दर, मोठ्या प्रमाणात आर्थिक भुर्दंड बसणाऱ्या पशुखाद्याचा भार, चारा आणि पाण्याचा प्रश्न या चरख्यात दूध उत्पादक शेतकरी अडकत असतानाच, आता दुधाचे दरही सरासरी १९ ते २३ रुपयांपर्यंत खाली आले आहेत. त्यामुळे दूध उत्पादक शेतकरी मेटाकुटीला आले असून, शेतकऱ्यांपुढे आता जनावरे विकण्याचा पर्यायच उपलब्ध आहे. 
शेतकऱ्यांनी पूर्वीपासून शेतीपूरक व्यवसाय म्हणून दूध धंदा सुरू ठेवला आहे.

मात्र, त्याला आता ग्रहण लागत आहे. बाजारातील दूध विक्रीचे दर आणि शेतकऱ्यांकडून खरेदी केल्या जाणाऱ्या दरात मोठी तफावत झाली आहे.

सध्या चाऱ्याचे दरही मोठ्या प्रमाणात वाढले आहेत. ओल्या चाऱ्याबरोबरच वाळका चाराही जनावरांना द्यावा लागत असल्याने तो खरेदी करणे शेतकऱ्यांच्या आवाक्‍याबाहेर जात आहे. त्यातच पशुखाद्याचे दर गेल्या काही महिन्यांत ३० टक्‍क्‍यांपर्यंत वाढले आहेत. त्यामुळेच शेतकरी जनावरांना खर्च घालून मेटाकुटीला आला आहे. काही ठिकाणी तर जनावरांना पाणीही विकत घेऊन द्यावे लागत आहे. त्यामुळेही त्यांचा खर्च वाढला आहे.

एवढे सर्व व्याप करून दुधाला दर मात्र खर्चाच्या तुलनेत मिळत नसल्याने अनेक शेतकऱ्यांनी जनावरे विकावी, की काय असाच विचार सुरू केला आहे. 
दूध दरवाढीसाठी मध्यंतरी आंदोलन झाले. त्यानंतर शेतकऱ्यांनीही संप पुकारला. त्या वेळी शासनाने २७ रुपये प्रतिलिटर दराने खरेदी करण्याचे आश्वासन दिले होते. मात्र, त्याची अंमलबजावणी केली जात नसल्याचे चित्र आहे. शासनाकडून प्रतिलिटर पाच रुपये अनुदान देण्याची घोषणाही करण्यात आली होती. मात्र, मध्यंतरी ते अनुदान बंद करण्यात आले.

त्यासंदर्भात सर्व पातळ्यांवर उठाव झाल्यानंतर शासनाला त्याची दखल घ्यावी लागली. त्यानुसार शासनाने प्रतिलिटर तीन रुपये देण्याचे धोरण घेतले आहे. मात्र, सध्या प्रतिलिटर १९ ते २३ रुपये दर दिला जात आहे आणि प्रत्यक्षात शेतकऱ्याला एक लिटर दुधासाठी १७ ते १९ रुपये खर्च येत असल्याचे शेतकऱ्यांनी सांगितले. त्यामुळे शेतकरी मेटाकुटीला आले आहेत.

जनावरांचा चारा, पशुखाद्यांचे दर ज्या प्रमाणात वाढतात, त्या प्रमाणात दुधाचे दर वाढत नाहीत. ते कमीच होत आहेत. बाजारात तर दुधाची ५० रुपयांवर विक्री केली जाते आणि आमच्याकडून १७ ते २१ रुपयांनी दूध खरेदी केली जाते. जोपर्यंत हा विरोधाभास दूर होत नाही तोपर्यंत शेतकऱ्यांना चार पैसे जादा मिळणार नाहीत. शासनाने याकडे लक्ष घालून तातडीने उपाययोजना करण्याची गरज आहे. अन्यथा दूध उत्पादक शेतकरी मोडून पडेल.
- सुनील कणसे, शेतकरी, शेणोली