पिंपरी, ता. ३० ः शहरात निर्माण होणारा कचरा गेल्या ३५ वर्षांपासून मोशी कचरा डेपोत साठवला. त्यावर शास्त्रोक्त प्रक्रिया न केल्याने कचऱ्याचा डोंगर उभा राहिला. त्यामुळे मोशीसह डुडुळगाव, जाधववाडी, बोऱ्हाडेवाडी, चऱ्होली, वडमुखवाडी, चोविसावाडी परिसरात दुर्गंधी पसरून नागरिकांना श्वसनासह आरोग्यविषयक समस्या सहन कराव्या लागला. त्यावर उपाय म्हणून महापालिका दोन वर्षांपासून बायोमायनिंग प्रक्रिया राबवून कचऱ्याचे विघटन करत आहे. यामुळे कचऱ्याचे ढीग कमी होऊन दुर्गंधीही नामशेष झाली आहे. डेपोतील सुमारे ४० एकर जागा मोकळी होणार असून, परिसरातील रहिवाशांना दिलासा मिळाला आहे.

शहराची लोकसंख्या ३० लाखांवर पोहोचली आहे. कचऱ्याचे प्रमाणही झपाट्याने वाढले आहे. सध्या दररोज सरासरी १४०० टन कचरा तयार होतो. यात ओला, सुका, हॉटेल, मंडई कचऱ्याचा समावेश आहे. सर्व कचरा घंटागाड्यांद्वारे संकलित करून मोशीत जमा केला जातो. हा डेपो १९९१ मध्ये सुरू केला. सुमारे ८१ एकर क्षेत्र या डेपोने व्यापले आहे. २०१६ पासून बायोमायनिंग सुरू केले आहे. त्यापूर्वी कचऱ्याचे कॅपिंग केले होते. मार्च अखेरपर्यंत तीन लाख ९२ हजार ५१९ घनमीटर कचऱ्याचे बायोमायनिंग केले आहे.

पंधरा लाख घनमीटर कचऱ्यावर प्रक्रिया
वाढत्या लोकसंख्येमुळे कचरा वाढला असून, मोशीची जागा भविष्यात अपुरी पडणार आहे. त्यामुळे जुना कचरा बायोमायनिंगद्वारे विघटित केला जात आहे. फेब्रुवारी २०२१ मध्ये पहिला टप्पा सुरू झाला. सॅनिटरी लॅण्डफिल-१ येथे तब्बल आठ लाख घनमीटर कचऱ्याचे बायोमायनिंग केले असून, त्याचे ९० टक्के काम पूर्ण झाले आहे. नोव्हेंबर २०२३ मध्ये दुसरा टप्पा सुरू झाला. त्यात सात लाख घनमीटर कचऱ्याचे बायोमायनिंग केले असून, ४० टक्के काम पूर्ण झाल्याचा दावा प्रशासनाने केला आहे. आत्तापर्यंत एकूण १५ लाख घनमीटर कचऱ्यावर बायोमायनिंग प्रक्रिया झाली आहे.

कचऱ्यापासून बरेच काही...
- मोशी कचरा डेपोतील जुना कचरा बायोमायनिंगद्वारे हटवला जात आहे
- ओला आणि सुका कचरा स्वतंत्रपणे संकलित केला जात आहे
- सुका कचऱ्यातील प्लॅस्टिक वीजनिर्मितीसाठी वापरले जाते
- विघटनशील ओल्या कचऱ्यापासून सेंद्रीय खत केले जात आहे
- शिल्लक राहणारा मोजका कचरा शस्त्रोक्त पद्धतीने विघटित केला जात आहे

दृष्टिक्षेपात कचऱ्याचे बायोमायनिंग (लाख घनमीटरमध्ये)
- पहिला टप्पा ः ८
- दुसरा टप्पा ः ७
- आत्तापर्यंत बायोमायनिंग ः १५
- एकूण जुना कचरा ः २३
- बायोमायनिंग करायचा कचरा ः ८

‘‘मोशी कचरा डेपोत ३५ वर्षे जुना कचरा बायोमायनिंगद्वारे विघटन केला जात आहे. टप्पा एक व दोनची कामे वेगाने सुरू आहेत. आत्तापर्यंत ४० टक्के काम झाले आहे. दोन्ही टप्प्यातील शंभर टक्के काम पूर्ण करून कचरा डेपोची जागा मोकळी करण्याचा प्रयत्न आहे.
- संजय कुलकर्णी, मुख्य अभियंता, पर्यावरण अभियांत्रिकी विभाग, महापालिका
---