विज्ञान-तंत्र

ताणतणावामुळे 'पीसीओएस'ची समस्या 

योगिराज प्रभुणे

शरीरात चयापचयासाठी इन्शुलिन हा महत्त्वाचा संप्रेरक असतो. 'पीसीओएस'मध्ये शरीरातील पेशी इन्शुलिनला दाद देत नाही. त्यातून शरीरात इन्शुलिनचे प्रमाण वाढते. त्यातून भूक वाढते आणि त्याचा परिणाम रुग्णाचे वजन वाढण्यात होतो. स्त्री संप्रेरकांपेक्षा (इस्ट्रोजेन) पुरुष संप्रेरकांचे (ऍन्ड्रोजेन) प्रमाण वाढल्याने मानेवरील त्वचा काळी होते. त्याला वैद्यकीय परिभाषेत 'एक्‍यानथोसिस नायग्रन्स' म्हणतात. तसेच याचा थेट परिणाम बीजग्रंथींवर होतो व मासिक पाळी अनियमित होते. 

स्पर्धेच्या युगात सध्याच्या ताणतणाव वाढले आहेत. जीवनशैलीमध्ये वेगाने बदल झाले आहेत. व्यायामाचा अभाव, जेवण्याच्या अनियमित वेळा या सर्वांचा परिणाम हा आजार वाढण्यात होत आहे. त्यामुळे या आजाराने गंभीर स्वरूप धारण केले आहे. शहरी आणि ग्रामीण भागातील मुलींमध्ये या आजाराचे प्रमाण वेगाने वाढत असले, तरीही त्याची कारणे मात्र वेगवेगळी आहेत. व्यायामाचा अभाव, अन्नधान्यांमधील रासायनिक द्रव्ये, कीटकनाशके, प्रदूषण, धूम्रपान, मद्याचे सेवन, कामाच्या बदलत्या वेळांमुळे शहरातील मुलींमध्ये 'पीसीओएस'चे प्रमाण वाढत आहे. ग्रामीण मुलींमध्ये योग्य पोषणाचा अभाव हे मुख्य कारण आहे. किशोरवयीन मुलींमध्ये जंकफूड, शीतपेय, मानसिक ताणतणावाचे योग्य व्यवस्थापन न होणे, आनुवंशिकता हे देखील यामागची प्रमुख कारणे असल्याचे आता सिद्ध होत आहे. 

या आजाराच्या वाढत्या आव्हानाचा सामना करण्यासाठी जीवनशैलीमध्ये सकारात्मक बदल करणे याला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. आयुर्वेद शास्त्रातील वात आणि कफ बिघडल्याने होणाऱ्या आजारांची लक्षणे 'पीसीओएस'शी मिळती-जुळती आहेत. शरीरातील दोषांना नियमित ठेवण्यासाठी योग्य व चौरस आहार, व्यायाम, नियमित पंचकर्म यातून चयापचयाची प्रक्रिया सुधारते. तसेच ऍलोपॅथीमध्येही संप्रेरकांचा वापर, लेझर थेरपी, वैद्यकीय तज्ज्ञांनी दिलेली औषधे, यातून 'पीसीओएस' विरुद्धची लढाई लढती जात आहे.

Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

IPL 2024 LSG vs RR : केएल शेर तर संजू सवा शेर! राजस्थानचा एक पाय प्ले ऑफमध्ये

DC vs MI : गोलंदाजीतली 'गळती' मुंबईच्या मुळावर; बॅटिंगमध्ये फर्स्ट क्लास तर बॉलिंगमध्ये नापास

Jolly LLB 3 : आता रंगणार जॉली विरुद्ध जॉली केस; सिनेमाच्या शूटिंगबाबत महत्त्वाची अपडेट आली समोर

Google वर जाहिराती करण्यासाठी भाजपने खर्च केले 100 कोटी; BJP पहिल्या स्थानावर तर काँग्रेस कितव्या स्थानावर? वाचा सविस्तर...

CM Yogi Aadityanath : ''काशी अन् अयोध्येनंतर आता मथुरेकडे प्रस्थान...'' योगी आदित्यनाथांचे स्पष्ट संकेत

SCROLL FOR NEXT