Jupiter great red spot news : ज्युपिटरवरील रेड स्पॉट (GRS), जो पृथ्वीला सहजपणे स्वतःमध्ये सामावू शकेल इतका मोठा आहे, त्याच्या रंगात आणि आकारात महत्त्वपूर्ण बदल होत असल्याचे संशोधकांनी नव्या निरीक्षणांमधून उघड केले आहे. नासाच्या हबल स्पेस टेलिस्कोपच्या मदतीने वैज्ञानिकांनी GRS च्या हालचालींचा आणि आकारातील बदलांचा तपशीलवार अभ्यास केला आहे.

डिसेंबर २०२३ ते मार्च २०२४ या कालावधीत केलेल्या निरीक्षणांमध्ये GRS हा जणू जिलेटिनच्या वाडग्यासारखा हलत असल्याचे दिसून आले आहे. या अद्वितीय निरीक्षणांनी दीर्घकाळापासून असलेल्या समजुतींना छेद दिला आहे. नासाच्या गोडार्ड स्पेस फ्लाइट सेंटरच्या एमी सायमन यांच्या नेतृत्वाखालील या अभ्यासातून आपल्या सौरमालेतील सर्वात मोठ्या वादळाच्या वर्तनावर नवा प्रकाश पडला आहे.

हबलच्या उच्च-रेझोल्यूशन इमेजिंग क्षमतांचा वापर करून शास्त्रज्ञांनी एक टाइम-लॅप्स मूव्ही तयार केला आहे, ज्यामध्ये GRS च्या अनियमित हालचाली आणि आकार बदल दर्शवले गेले आहेत.

GRS च्या आकारामध्ये वेळोवेळी होणारे बदल आणि त्याच्या रंगातील सूक्ष्म फरक या निरीक्षणांतून स्पष्ट झाले आहेत. या वादळाचा आकार एकाच वेळी आकसताना आणि विस्तारताना दिसला आहे, ज्यामुळे या हालचालींच्या मागे काय कारणे असतील याचा शोध घेण्यासाठी आणखी संशोधनाची गरज आहे.

या अभ्यासात रेड स्पॉटच्या मध्यभागाचा सर्वाधिक तेजस्वी क्षण हा त्याच्या आकाराच्या जास्तीत जास्त विस्ताराच्या वेळी आढळून आला आहे. यामुळे वायुमंडळातील वरच्या स्तरांतील धुक्याचे शोषण कमी झाल्याचे संकेत मिळाले आहेत.

या वादळाच्या हालचालींमुळे GRS दक्षिण अक्षांशात अडकलेला आहे, याचा परिणाम म्हणून त्याचे स्थान स्थिर आहे, असे सहसंशोधक माईक वॉन्ग यांनी सांगितले आहे.

शास्त्रज्ञ गेल्या दशकापासून GRS च्या आकारातील घट ट्रॅक करत आहेत आणि त्यांनी अंदाज व्यक्त केला आहे की पुढील काही काळात GRS आणखी कमी होईल आणि शेवटी त्याचा आकार स्थिर होईल.